Orzeczenie o niezdolności do pracy

Orzeczenie o niezdolności do pracy – informacje ogólne

Orzeczenie o niezdolności do pracy jest orzeczeniem na cele rentowe. Uzyskanie tego orzeczenia jest jednym z niezbędnych warunków do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Rentę wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Osoba niepełnosprawna, niespełniająca warunków do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, może podjąć starania o uzyskanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, które jest wydawane na drodze odmiennych zasad. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest orzeczeniem na cele pozarentowe, dzięki któremu można korzystać ze specjalnych przywilejów (np. ulg podatkowych) lub świadczeń z pomocy społecznej.
Jeśli osoba zainteresowana posiada orzeczenie o niezdolności do pracy wydane przez lekarza orzecznika ZUS, a chce korzystać z np. odliczeń podatkowych nie musi już starać się o orzeczenie stopnia niepełnosprawności. Orzeczenia wydawane przez ZUS są wystarczające by korzystać z ulg i przywilejów przewidzianych dla osób niepełnosprawnych (dotyczy to również osób, które posiadają orzeczenie nieistniejących już Komisji ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia – d. KIZ). Zasadniczo, istniejące regulacje prawne traktują na równi stare orzeczenia KIZ (zachowujące swoją ważność), orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o niezdolności do pracy oraz orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Ponadto, osoby posiadające orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub stare orzeczenie KIZ mogą zwrócić się do powiatowego zespołu orzekania o stopniu niepełnosprawności o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej, która staje się obecnie dokumentem powszechnie respektowanym przez organy udzielające świadczeń.

Tryb orzekania o niezdolności do pracy

Po złożeniu wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy, osoba zainteresowana jest wzywana na badanie przez lekarza orzecznika chyba, że jej przybycie do siedziby oddziału ZUS nie jest możliwe ze względu na stan zdrowia. Wówczas badanie, na uzasadniony wniosek zainteresowanego, jest przeprowadzone w miejscu zamieszkania (pobytu) osoby ubiegającej się o świadczenie.
Na podstawie badania lekarz orzecznik wydaje orzeczenie o:
- całkowitej niezdolności do pracy oraz samodzielnej egzystencji (dawna I grupa inwalidzka);
- całkowitej niezdolności do pracy (dawna II grupa inwalidzka);
- częściowej niezdolności do pracy (dawna III grupa inwalidzka)
Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu, wówczas niezdolność do pracy orzekana jest na okres dłuższy niż 5 lat.
Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, tj. 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.
Lekarz orzecznik ZUS może również wydać orzeczenie na podstawie dokumentacji medycznej bez przeprowadzenia badania. Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS doręcza się zainteresowanemu osobiście lub za pośrednictwem poczty.
Od decyzji lekarza orzecznika zgodnie z zawartym w niej pouczeniem przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia. Orzeczenie lekarza orzecznika, do którego nie wniesiono sprzeciwu albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi podstawę do wydania decyzji o uprawnieniach do renty. Od decyzji o uprawnieniach do renty przysługuje odwołanie, zgodnie z zawartym w niej pouczeniem, do okręgowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Jeśli w odwołaniu od decyzji rentowej do sądu kwestionuje się orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, a nie zgłoszono do niego wcześniej sprzeciwu do komisji lekarskiej sąd odrzuci takie odwołanie, chyba, że będę istnieć przesłanki do przywrócenia terminu do wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej.