Czym jest reumatoidalne zapalenie stawów?

Co to jest RZS?

Reumatoidalne zapalenie stawów to postępująca, przewlekła choroba o podłożu zapalnym. W wyniku procesu zapalnego dochodzi do uszkodzenia symetrycznych stawów. Brak odpowiedniego leczenia może prowadzić do zniszczenia stawów i ciężkiej niepełnosprawności. Szacuje się, że RZS dotyka około 1% populacji. Częściej chorują kobiety, a szczyt zachorowań przypada na 30-50 rok życia.

Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny

Tak jak w przypadku wielu chorób autoimmunologicznych przyczyny RZS również nie są znane. Prawdopodobnie na rozwój choroby ma wpływ wiele czynników. U podstaw schorzenia leży proces zapalny wewnątrz stawu. Czynnik wywołujący zapalenie nie został odkryty. W wyniku reakcji zapalnej dochodzi do niszczenia błony maziowej, a następnie niszczenia i utraty ruchomości stawu. Za istotną przyczynę reumatoidalnego zapalenia stawów uważa się defekty układu odpornościowego. Na rozwój choroby mogą wpływać również czynniki środowiskowe:

• palenie papierosów
• niektóre infekcje wirusowe lub bakteryjne
• stres

Objawy RZS

Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów są konsekwencją postępującego procesu zapalnego. Początkowy obserwuje się ból i obrzęk zajętego stawu. Chorzy zgłaszają również uczucie porannej sztywności stawów. Charakterystyczne jest zapalenie stawów symetrycznych oraz uszkodzenie chrząstek i kości budujących staw. Istotne mogą być także pozastawowe objawy RZS:

• stany podgorączkowe
• zmiany skórne w postaci guzków reumatoidalnych
• zmiany w płucach prowadzące do włóknienia miąższu płuc
• zapalenie mięsnia sercowego
• powikłania sercowo-naczyniowe
• amyloidoza nerek

W przypadku wystąpienia bólu lub obrzęku stawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Osoby, u których stwierdzono RZS powinny pozostawać pod opieką reumatologa. Obecnie objawom RZS nie da się zapobiegać, ale możliwe jest skuteczne leczenie.

Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów

Leczenie w RZS ma za zadanie przede wszystkim zwalczanie objawów
i poprawę jakości życia. Wśród leków modyfikujących przebieg choroby wyróżnia się leki niebiologiczne oraz nowoczesne leki biologiczne. Do leków niebiologicznych zalicza się m.in. metotreksat, leflunomid czy też sole złota.

Leki biologiczne w RZS produkowane są z użyciem metod inżynierii genetycznej. Leki biologiczne wyróżnia działanie celowane na czynniki wywołujące stan zapalny. Efekty leczenia lekami biologicznymi obserwowane są zwykle szybciej niż w przypadku standardowych terapii. Mogą być również stosowane w połączeniu z innymi lekami.

Leczenie w reumatoidalnym zapaleniu stawów uwzględnia także stosowanie glikokortykosteroidów, niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz leków przeciwbólowych.

Terapia RZS powinna również uwzględniać rehabilitację ruchową oraz wsparcie psychologiczne.

Bibliografia

1. J.S. Smolen, R. Landewé, J. Bijlsma i wsp.: EULAR recommendations for the management of rheumatoid arthritis with synthetic and biological disease-modifying antirheumatic drugs: 2016 update. Annals of the Rheumatic Diseases, 2017; 76: 960–977
2. Frissel T., Hellgren K., Alfredsson L. i wsp.: Familial aggregation of arthritis – related diseases in seropositive and seronegative rheumatoid arthritis: a register-based case-control study in Sweden. Ann. Rheum. Dis., 2016; 75: 183–189