Demencja – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest demencja?

Demencja – czyli otępienie, jest wywołana chorobą mózgu, zwykle przewlekłą lub postępującym przebiegu. Charakteryzuje się licznymi zaburzeniami wyższych czynności korowych, takich jak: pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, język, zdolność uczenia się, ocena.

Co powoduje demencję?

W większości przypadków nie znamy przyczyn wystąpienia u ludzi demencji. Do najczęstszych form demencji należą:

Choroba Alzheimera jest najczęstszą formą demencji, która występuje w mniej więcej dwóch trzecich ogólnej ilości jej przypadków. Powoduje ona stopniowe pogarszanie się zdolności percepcyjnych. Często, jej pierwszym objawem jest osłabienie pamięci. Chorobę Alzheimera charakteryzują dwie zmiany w obrębie mózgu: złogi amyloidowe oraz kłębki neurofibrylarne. Złogi są niewystępującymi w zdrowym mózgu bryłkami białka o nazwie beta amyloid. Kłębki są wiązkami poplątanych włókienek zbudowanych z białka w postaci określanej mianem tau. Złogi i kłębki uniemożliwiają komunikację między komórkami nerwowymi i przyczyniają się do ich obumierania.

Demencja naczyniowa oznacza pogorszenie się percepcji. Wywołują ją uszkodzenia naczyń krwionośnych w obrębie mózgu. Może ją zapoczątkować pojedynczy udar, albo kilka udarów, do których doszło w ciągu pewnego okresu czasu. Demencję naczyniową diagnozuje się wówczas, kiedy mam dowód schorzenia naczyniowego w obrębie mózgu oraz kiedy występuje pogorszenie się percepcji utrudniające osobie wykonywanie jej codziennych zadań. Objawy demencji mogą wystąpić nagle po udarze, albo mogą stopniowo się nasilać w miarę pogarszania się stanu naczyń krwionośnych. Symptom demencji naczyniowej zależą od lokalizacji i rozmiaru uszkodzenia mózgu. Może ona wpływać jedynie na jedną, bądź na więcej określonych funkcji percepcyjnych. Demencja naczyniowa może przypominać chorobę Alzheimera. Kombinacja choroby Alzheimera i demencji naczyniowej jest dość częsta.

Otępienie z ciałkami Lewy’ego cechuje obecność ciałek Lewy’ego w mózgu. Ciałka te są niewystępującymi w zdrowym mózgu bryłkami formy białka określanej mianem alphasynuklein narastającymi wewnątrz komórek nerwowych. Zmiany te występują w określonych rejonach mózgu. Wywołują one zmiany w sposobie poruszania się, myśleniu oraz zachowaniu.

Osoby, u których wystąpiło otępienie z ciałkami Lewy’ego mogą doświadczać znacznych wahań w zakresie poziomu ich uwagi i myślenia. W krótkim okresie mogą one przechodzić ze stanu nieomal normalnego do bardzo znacznych zakłóceń w obrębie tej samej funkcji. Często występującym tutaj objawem są także halucynacje wzrokowe.

Oprócz otępienia z ciałkami Lewy’ego znane są trzy inne zbliżone do niego choroby:

– Demencja z ciałkami Lewy’ego

– Choroba Parkinsona

– Demencja towarzysząca chorobie Parkinsona

Kiedy objawy w zakresie poruszania się osoby pojawiają się jako pierwsze, często diagnozuje się chorobę Parkinsona. W miarę rozwoju choroby Parkinsona, u większości chorych występują objawy demencji. Kiedy objawy w zakresie percepcji pojawiają się jako pierwsze, stawia się diagnozę demencji z ciałkami Lewy’ego. Otępienie z ciałkami Lewy’ego czasami występuje jednocześnie z chorobą Alzheimera i/lub demencją naczyniową

Otępienie czołowo-skroniowe jest wywołane postępującym zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie płatów czołowych i przednich części płatów skroniowych mózgu. Objawy często pojawiają się u osób w wieku pięćdziesięciu kilku do sześćdziesięciu kilku lat, ale mogą też wystąpić wcześniej. Otępienie czołowo-skroniowe występuje w dwóch głównych postaciach: czołowej (ze zmianami w obrębie zachowania i osobowości) oraz skroniowej (upośledzenie zdolności wysławiania się). Często obie te postaci występują jednocześnie.

Ponieważ płaty czołowe mózgu odpowiadają za ocenę sytuacji oraz społeczne zachowania, osoby z demencją czołowoskroniową mogą mieć trudności z utrzymaniem zachowania akceptowanego przez społeczeństwo. Mogą być nieuprzejme, zaniedbują normalne obowiązki, nie potrafią powstrzymać się od pewnych czynności i powtarzają je, są agresywne, często nie mają hamulców i działają pod wpływem impulsu. Znane są dwie główne postaci skroniowego (językowego) wariantu demencji czołowo-skroniowej. Demencja semantyczna oznacza stopniową utratę świadomości znaczenia słów, problemy z ich wyszukiwaniem, zapamiętywaniem imion osób oraz trudności z rozumieniem wypowiedzi. Postępujący zanik zdolności do mówienia, także niepłynnego i zdolności rozumienia mowy (afazja) występuje rzadziej.

Jakie są wczesne objawy demencji?

Wczesne objawy demencji mogą być mało uchwytne, niewyraźne i nie od razu oczywiste. Niektóre częste objawy to:

• postępująca i często się manifestująca utrata pamięci

• zagubienie

• zmiana osobowości

• apatia i wycofanie się z czynnego życia

• utrata umiejętności wykonywania codziennych zadań

Jakie są etapy otępienia?

Leczenie demencji

W chwili obecnej większości postaci demencji nie można leczyć Jak przekonano się jednak, pewne leki łagodzą niektóre jej objawy. Bardzo ważne jest, by osoby z demencją otrzymywały pomoc ze strony ich rodzin, przyjaciół, opiekunów, psychologa, psychoterapeuty, lekarzy. Może to pomóc w radzeniu sobie z tym schorzeniem.

Gdzie szukać pomocy?

Miejsca, gdzie można otrzymać pomoc:

• Lekarz POZ, neurolog, psychiatra Ośrodek Pomocy Społecznej,

• psycholog, neuropsycholog,

• rehabilitant,
• Fizjoterapeuta, dietetyk
• Dom Pomocy Społecznej
• Organizacje Alzheimerowskie
• Zakłady Opiekuńczo – Lecznicze i Zakłady Pielęgnacyjno – Opiekuńcze
• Prywatny Dom Opieki
• Opieka domowa opiekuńcza i pielęgniarska

Artykuł został przygotowany przez Sylwię Raciborską – dyplomowanego psychologa, który w każdą środę, w godzinach: 18.00-19.00 prowadzi prywatne, bezpłatne porady psychologiczne na naszej stronie www.stopbarierom.pl.

Bibliografia:

Broszura Alzheimer, Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej „Sanatorium” im. Jana Pawła II w Górnie ul. Rzeszowska 5, 36-051 Górno.

Helpsheet-AboutDementia01-WhatIsDementia_polish

https://www.alzheimerija.pl/faq.html