Niepełnosprawność intelektualna

Artykuł został przygotowany przez Sylwię Raciborską – dyplomowanego psychologa, który w każdą środę, w godzinach: 18.00-19.00 prowadzi prywatne, bezpłatne porady psychologiczne na naszej stronie www.stopbarierom.pl.

Niepełnosprawność intelektualna – stan zahamowania lub niepełnego rozwoju umysłowego, charakteryzujący się zaburzeniami umiejętności odgrywających rolę w określaniu poziomu inteligencji, tzn. zdolności poznawczych, mowy, ruchowych oraz społecznych.

Niepełnosprawność intelektualna – istotne obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego oraz trudności w zachowaniu przystosowawczym, występujące przed 18 rokiem życia.

Niepełnosprawność intelektualna – nie stanowi żadnej określonej jednostki chorobowej, ale jest niejednorodną grupą zaburzeń o różnej etiologii, obrazie klinicznym i przebiegu.

Współczesny paradygmat w myśleniu o niepełnosprawności intelektualnej.

Dwa podstawowe elementy pojęcia niepełnosprawność intelektualna:

– upośledzenie to stan psychiczny, do którego się dochodzi,

– upośledzeniu towarzyszy patologiczny rozwój osobowości poprzez zablokowanie aktywności poznawczej.

Fazy w procesie dochodzenia do niepełnosprawności intelektualnej:

faza wstępna – pojawia się przed poczęciem dziecka i obejmuje zespół warunków biologicznych, psychologicznych i społecznych, które źle rokują z punktu widzenia rozwoju przyszłego dziecka;

faza I – bezpośrednie zagrożenia dla rozwoju dziecka w okresie prenatalnym, w trakcie porodu lub po urodzeniu;

faza II – proces patologizacji pogłębiający zaburzenia rozwojowe. (M. Kościelska).

Jaka jest klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej?

Klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej według ICD-10.

Istota niepełnosprawności intelektualnej?  

Można powiedzieć, niepełnosprawność intelektualna zawiera się w następujących aspektach:

– jest specyficznym stanem funkcjonowania, w którym istotnie niższy poziom funkcjonowania intelektaulnego współistnieje z ograniczeniami w zakresie zachowania przystosowawczego;

– powstaje w okresie rozwojowym, początek tego stanu musi wystąpić przez 18 rokiem życia;

– spowodowane jest wieloma czynnikami, przy czym im głębszy stopień niepełnosprawności intelektualnej tym częściej wykrywane są przyczyny organiczne;

– nie jest chorobą w sensie medycznym, ani zaburzeniem psychicznym, chociaż posiada swoje kody w Klasyfikacji WHO (ICD-10) i Klasyfikacji Chorób (DSM-V), jest stanem ujawniającym się w zachowaniu jednostki;

– jest stanem, w którym ograniczone jest aktualne funkcjonowanie jednostki, a nie cechą; przy określaniu ograniczeń należy pamiętać, że robi się to celem tworzenia systemu wsparcia, a nie etykietowania osoby;

– przy odpowiednim wsparciu funkcjonowanie osoby z niepełnoprawnością intelektualną można polepszyć. 

Bibliografia:

International Classyfication of Impairments, Disabilities and Handicaps (1980). WHO, Geneve

dr Żanetta Stelter, Charakterystyka niepełnosprawności intelektualnej Zagadnienia szczegółowe, Projekt „DOBRY START” – szkolenia dla usługodawców osób niepełnosprawnych” finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu PFRON

WSPARCIE OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM (W TYM Z ZESPOŁEM DOWNA I/LUB NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI SPRZĘŻONYMI) ORAZ GŁĘBOKIM STOPNIEM UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO – podręcznik dobrych praktyk Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 

ICD-10 Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania, Kraków-Warszawa 1998