Nowoczesne technologie wsparciem osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów w dobie pandemii

Smartfon i komputer otwierają wiele drzwi

Nowoczesne technologie są bardzo przydatne dla osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów, co uwidoczniło się zwłaszcza w dobie pandemii koronawirusa.

Różnego rodzaju elektroniczne urządzenia, aplikacje na telefony i komputery, rozwój e-handlu i e-usług: to wszystko ułatwia życie milionom ludzi, a w wielu sytuacjach wynikających z obostrzeń sanitarnych okazują się wręcz niezbędne dla OzN i ich opiekunów. Ogromnym wyzwaniem było dla nich już samo utrzymywanie kontaktów, gdyż rząd wprowadził ograniczenia w przemieszczaniu się ludzi, a ponadto wiele osób obawiało się odwiedzać starsze osoby, aby ich nie zarazić, narażając na ryzyko utraty życia.

W sytuacji pandemii i lockdownu usługi informatyczne stały się wręcz niezbędne dla osób z niepełnosprawnościami i różne instytucje starały się wyjść naprzeciw takim potrzebom. Przykładem mogą być działania Fundacji Neuron+, która w ramach III edycji ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej STOP Barierom – STOP Covid uruchomiła kilka bardzo przydatnych inicjatyw na rzecz osób z niepełnosprawnością. Fundacja przygotowała m.in. dwie aplikacje mobilne: E-niezbędnik oraz E-wademekum, które zawierają wiele informacji na temat COVID-19 i porad w jaki sposób można uchronić się przed zakażeniem. Oprócz tego aplikacje podają informacje, porady eksperckie dotyczące takich zagadnień jak zatrudnianie OzN (uwarunkowania prawne i finansowe, organizacyjne), opieka medyczna, edukacja. Dodatkowe wsparcie dla osób z niepełnosprawnością, członków ich rodzin, opiekunów, pracodawców i innych zainteresowanych osób stanowi chat bot, czyli wirtualny doradca. Jest on czynny całą dobę, pomaga użytkownikom w szybki i prosty sposób wyszukać interesujące ich treści dotyczące różnych zagadnień życia, funkcjonowania społecznego OzN. Wystarczy, że określimy temat rozmowy, a chat bot przekaże nam wszystkie potrzebne informacje, np. prawne.

Dotychczasowe doświadczenia związane z COVID-19 pokazały, że telefon, smartfon stały się wręcz niezbędnymi narzędziami w codziennym życiu dla osób z niepełnosprawnością, bo pozwalają na utrzymanie w miarę stałego kontaktu z rodziną, lekarzami, terapeutami. Ale część OzN nie może korzystać z normalnych smartfonów z powodu swoich fizycznych ograniczeń i potrzebują specjalnych aparatów. Przykładem mogą być telefony sterowane głosem, których nie trzeba włączać ręką ani wybierać numeru wciskając klawisze. Korzystają z nich niepełnosprawni z ograniczoną możliwością poruszania się, zwłaszcza jeśli dotyczy to rąk. Telefon uruchamia się, wybiera numer rozmówcy i wyłącza głosem, ma też funkcję automatycznej sekretarki. Nowoczesne aparaty są też wyposażone w bluetooth, co umożliwia połączenie telefonu z innymi urządzeniami cyfrowymi. Z kolei dla osób niewidomych lub niedowidzących dedykowane są telefony z programami mówiącymi.

Podobne zalety mają komputery z aplikacjami dla niepełnosprawnych, którzy mogą odczytywać maile, korzystać ze Skype’a, czy pisać teksty nawet jak mają kłopoty z poruszaniem się lub schorzenia ograniczające słuch czy mowę. Co więcej, coraz częściej takie programy można pobrać na komputer za darmo. Dzięki tym i podobnym rozwiązaniom wiele OzN mogło codziennie kontaktować się z rodziną, opiekunami, wolontariuszami, lekarzami czy urzędnikami.

– Pandemia COVID-19 spowodowała, że bez odpowiednich aplikacji, bez nowoczesnych urządzeń, w tym nowych rozwiązań służących wsparciu osób z niepełnosprawnościami, ich opiekunów oraz osób starszych ich codzienne funkcjonowanie było by dużo trudniejsze, a czasami wręcz niemożliwe. Każda nawet najmniejsza tego typu aplikacja stanowi cenną pomoc – mówi prof. Janusz Kocki, przewodniczący Rady Naukowej Fundacji Neuron Plus. Stworzenie tego typu nowych rozwiązań i aplikacji przez Fundację jest nie tylko bardzo dobrym kierunkiem pomocy dla OzN ale również przykładem godnym do naśladowania.

Dla dużej części osób z niepełnosprawnością poważnym problemem okazało się ograniczenie dostępu do lekarzy i świadczeń rehabilitacyjnych. Ale jednocześnie nowe technologie pozwoliły częściowo te problemy złagodzić. Przykładem mogą być usługi telemedycyny, w tym teleporady, a zwłaszcza system e-recept. Dopracowanie teleporad, zwłaszcza wzbogacenie ich o moduł wideo, mogłyby być jeszcze bardziej pomocnym narzędziem w sprawowaniu opieki zdrowotnej nad OzN nawet w sytuacji, gdyby nie dochodziło do kolejnych lockdownów i surowych obostrzeń sanitarnych. Dla dużej części OzN ogromnym wyzwaniem było i jest dotarcie do przychodni, więc kontakt on-line z lekarzem mógłby być dobrym wyjściem.

W czasach pandemii na pracę zdalną przeszła także administracja publiczna, a wiele spraw urzędowych, takich jak złożenie wniosku o wydanie decyzji administracyjnej, zapłacenie podatku od nieruchomości, można było załatwić tylko przez internet lub była to metoda preferowana przez urzędy. Na obsługę on-line klientów w coraz szerszym stopniu przerzucały się też banki i towarzystwa ubezpieczeniowe.

Dużą pomocą dla OzN okazał się rozwój sklepów internetowych. Można było za pomocą kilku kliknięć na ekranie smartfonu lub komputera zamówić książki, e-booki, płyty, czasopisma, ubrania, buty, meble, prezenty czy nawet artykuły spożywcze lub inne produkty pierwszej potrzeby i czekać tylko na wizytę kuriera. Nie dziwiło też to, że również osoby z niepełnosprawnością zaczęły częściej korzystać z możliwości zamawiania jedzenia z dostawą do domu niż przed pandemią. Wystarczyło tylko w tym celu zainstalować na swoim elektronicznym urządzeniu którąś z aplikacji.

Niemniej ważne okazało się to, że przy pomocy nowoczesnych technologii poprawił się dostęp OzN do dóbr kultury. Wiele muzeów i galerii pokazuje od czasu lockdownu swoje zbiory w internecie, w sieci można też obejrzeć spektakle teatralne, koncerty, swoje serwisy rozbudowały platformy filmowe i telewizyjne. Oczywiście, zapewne większość ludzi wróci do tradycyjnego obcowania z kulturą, ale oferta internetowa zapewne zostanie zachowana, przynajmniej w znacznej części. Z korzyścią dla osób z niepełnosprawnościami, które często mają problemy z opuszczeniem domu i korzystaniem z kultury w realu.

III edycja ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej STOP Barierom – STOP Covid na rzecz osób z niepełnosprawnością jest realizowana dzięki dofinansowaniu ze środków: Fundacji ORLEN, Fundacji PKO Banku Polskiego, Fundacji KGHM Polska Miedź, Totalizatora Sportowego Sp. z o.o., Fundacji Agencji Rozwoju Przemysłu, Fundacji BGK im. J.K. Steczkowskiego, Fundacji Polskiego Funduszu Rozwoju