\n

Nieprzewidywalne zimowe warunki pogodowe – niższe temperatury, śnieg, lód, deszcz ze śniegiem i wczesne następowanie ciemności mogą stanowić wyzwanie dla ponad 16 milionów osób opiekujących się bliskimi, których dotknęła choroba Alzheimera lub demencja. Obecny kryzys związany z pandemią COVID-19 dodatkowo komplikuje sytuację.

Choroba Alzheimera należy do schorzeń neurologicznych przebiegających z postępującym pogorszeniem funkcji poznawczych. Do opieki nad chorym w zimowych warunkach warto przygotować się odpowiednio wcześnie. Przygotowując się z wyprzedzeniem, opiekunowie mogą mieć duży wpływ na bezpieczeństwo swoich bliskich. Poniżej zaprezentowano kilka wskazówek zebranych przez Stowarzyszenie Alzheimer’s Association Greater Missouri Chapter dotyczących bezpieczeństwa w sezonie zimowym zarówno dla opiekunów jak i chorych z demencją.

Bądź przygotowany

Zimowe burze mogą być niebezpieczne. Warto regularnie sprawdzać warunki pogodowe i przygotować plany awaryjne na wypadek konieczności pozostania z chorym w domu. Warto wcześniej zaplanować harmonogram dnia tak, aby ograniczyć ilość czasu spędzanego przez osobę chorą samotnie. Zadania można spróbować gromadzić w bloki i załatwiać w czasie pojedynczych wyjść. W uzasadnionych sytuacjach korzystne może być zgromadzenie zapasów żywności i innych niezbędnych środków.

Zadbaj o ciepło

Najlepszym przygotowaniem na zimowe warunki pogodowe jest odpowiednia odzież. Chorzy często nie są w stanie samodzielnie poprawić ubrania lub zgłosić, że jest im zimno. Dbając o ubiór należy zakładać kilka luźnych warstw, które pozwolą utrzymać ciepło ciała jednocześnie nie ograniczając ruchów. Należy dokładnie sprawdzić czy nie pozostawiono miejsc z odsłoniętą skórą co może być przyczyną odmrożenia. Należy upewnić się, że osoba chora nosi odzież, która zakrywa jak największą powierzchnię skóry. Warto rozważyć kilka warstw lekkiej odzieży zamiast jednej grubej. Zaleca się, aby pamiętać o odpowiednim nakryciu głowy oraz zabezpieczeniu dystalnych części ciała, zwłaszcza rąk. Istotne jest także zabezpieczanie skóry nieosłoniętej odpowiednim kremem.

Zapobiegaj upadkom

Choroba Alzheimera może istotnie zaburzać równowagę i wpływać na mobilność pacjenta. W opiece należy zakładać, że wszystkie powierzchnie są śliskie. Pomagać osobie chorej można wykonując mniejsze kroki i zwalniając, tak aby mogła dopasować chód i prędkość do bezpieczniejszego poziomu. Problemy z percepcją mogą utrudniać osobie cierpiącej na chorobę Alzheimera lub demencję zobaczenie lodu na chodnikach lub uświadomienie sobie, że lód jest śliski lub że śnieg nie jest twardą powierzchnią. Utrzymuj chodniki i podjazdy w odśnieżone i suche, aby chodzenie na zewnątrz było bezpieczniejsze dla wszystkich. Jeśli to możliwe, korzystaj z poręczy lub chodź ramię w ramię. Skorzystaj z parkingu w garażu. Istotne znaczenie będzie imało również odpowiednie obuwie z antypoślizgową powierzchnią.

Odpowiednie oświetlenie

Miesiące zimowe oznaczają mniejsze nasłonecznienie i krótsze dni. Choroba Alzheimera wpływa na percepcję wzrokową, czyli prawidłowe widzenie i może powodować zwiększoną dezorientację w ciemnym lub zacienionym otoczeniu, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Warto pamiętać o włączaniu światła wcześniej w pomieszczeniach, w których chory będzie przebywał. Korzystne może okazać się również zainstalowanie odpowiednich włączników automatycznych reagujących na ruch lub czujników odmierzających czas włączania i wyłączania światła.

Zapobieganie wędrówce

Wędrówka jest jednym z najczęstszych i najtrudniejszych problemów, z którymi borykają się opiekunowie. Wędrówka chorego może być niezwykle niebezpieczna w chłodniejszych warunkach. Warto obserwować chorego pod kątem nadmiernego pobudzenia emocjonalnego, wzburzenia czy stresu. Należy pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu pomieszczeń oraz niepozostawianiu chorego w samotności o ile tylko jest to możliwe. Pomocna może okazać się także opaska informacyjna z adresem oraz numerem telefonu do rodziny bądź ośrodka, w którym przebywa pacjent.

Choroba Alzheimera znacząco wpływa na życie chorych ale także na jakość życia ich rodzin i opiekunów. Opieka nad osobą z demencją może być trudnym doświadczeniem. O dobrostanie chorego decyduje bardzo często stan fizyczny i emocjonalny jego opiekuna, dlatego warto mieć na względzie również odpowiednie zabezpieczenia dla rodziny i opiekunów. Stowarzyszenie podkreśla, aby opiekunowie nigdy nie wahali się prosić o pomoc w załatwianiu spraw, zakupów środków spożywczych czy też odśnieżaniu oraz dbali o siebie samych.

Źródło: https://eu.columbiatribune.com/story/opinion/columns/2021/01/27/winter-safety-tips-alzheimers-and-dementia-caregivers/4249234001/

Naukowcy z laboratoriów IBM i Pfizer chcą wykorzystać sztuczną inteligencję do udoskonalania technik wykrywania wczesnych objawów chorób otępiennych. Choroba Alzheimera może zostać wykryta na bardzo wczesnym etapie dzięki prostym testom opartym na rysunkach, które pozwalają lekarzom wykrywać pierwsze oznaki prognozujące schorzenie. Zdaniem naukowców można wyszkolić algorytmy sztucznej inteligencji, aby zapewnić znacznie bardziej wiarygodne prognozy dotyczące choroby na podstawie wspomnianych testów.

Choroba Alzheimera to schorzenie neurologiczne charakteryzujące się postępującymi zaburzeniami pamięci oraz zaburzeniami prowadzącymi w przyszłości do utraty samodzielności chorego. Opublikowane w czasopiśmie naukowym  ,,The Lancet”  badanie oceniało działanie algorytmu sztucznej inteligencji, wyszkolonego do przewidywania wystąpienia zaburzeń funkcji poznawczych, wśród uczestników badanych w ramach Framingham Heart Study. Algorytm wykorzystał dane zbierane przez kilka lat, związane z zadaniem opisu obrazu „The cookie-theft” z badania Boston Diagnostic Aphasia Examination. Obraz ,,The cookie-theft” przedstawia dwoje dzieci w kuchni kradnących ciasteczka za plecami matki i jest wykorzystywany w diagnozie zaburzeń poznawczych.

Zadanie to jest powszechnie stosowane do oceny upośledzenia funkcji poznawczych w zaburzeniach neurologicznych, ale do tej pory analizę wyników uczestników wykonywał lekarz klinicysta. Choroba Alzheimera jest zwykle poprzedzona łagodnymi zaburzeniami poznawczymi, dlatego ich wystąpienie może z pewnym prawdopodobieństwem zwiastować jej wystąpienie.

W teście IBM-Pfizer sztuczna inteligencja została przeszkolona do oceny odpowiedzi na zadania za pomocą automatycznej analizy językowej. Zdaniem naukowców prowadzących doświadczenie algorytmy działały poprawnie.

Na podstawie pisemnych odpowiedzi udzielonych w ciągu kilku lat przez próbkę 80 pacjentów, z których u połowy choroba Alzhaimera rozwinęła się po 85. roku życia, lekarzom udało się przewidzieć wczesne objawy choroby w 60% przypadków. Według naukowców ta sama analiza przeprowadzona przez program AI doprowadziła do 70% wskaźnika sukcesu. Badacze byli w stanie zweryfikować przewidywania swojego modelu z rzeczywistymi wynikami w grupie i oszacować, u którego z uczestników choroba Alzheimera może się rozwinąć.

,,A to dopiero początek” – jak mówią badacze. Według naukowców analiza i przewidywanie zachorowania na chorobę Alzheimera za pomocą testów mowy lub testów językowych przeprowadzanych przez sztuczną inteligencję tylko się poprawi.

Źródło: https://www.thestar.com.my/tech/tech-news/2020/11/02/ai-can-help-diagnose-alzheimer039s-disease-early

Czym jest demencja?

Demencja – czyli otępienie, jest wywołana chorobą mózgu, zwykle przewlekłą lub postępującym przebiegu. Charakteryzuje się licznymi zaburzeniami wyższych czynności korowych, takich jak: pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, język, zdolność uczenia się, ocena.

Co powoduje demencję?

W większości przypadków nie znamy przyczyn wystąpienia u ludzi demencji. Do najczęstszych form demencji należą:

Choroba Alzheimera jest najczęstszą formą demencji, która występuje w mniej więcej dwóch trzecich ogólnej ilości jej przypadków. Powoduje ona stopniowe pogarszanie się zdolności percepcyjnych. Często, jej pierwszym objawem jest osłabienie pamięci. Chorobę Alzheimera charakteryzują dwie zmiany w obrębie mózgu: złogi amyloidowe oraz kłębki neurofibrylarne. Złogi są niewystępującymi w zdrowym mózgu bryłkami białka o nazwie beta amyloid. Kłębki są wiązkami poplątanych włókienek zbudowanych z białka w postaci określanej mianem tau. Złogi i kłębki uniemożliwiają komunikację między komórkami nerwowymi i przyczyniają się do ich obumierania.

Demencja naczyniowa oznacza pogorszenie się percepcji. Wywołują ją uszkodzenia naczyń krwionośnych w obrębie mózgu. Może ją zapoczątkować pojedynczy udar, albo kilka udarów, do których doszło w ciągu pewnego okresu czasu. Demencję naczyniową diagnozuje się wówczas, kiedy mam dowód schorzenia naczyniowego w obrębie mózgu oraz kiedy występuje pogorszenie się percepcji utrudniające osobie wykonywanie jej codziennych zadań. Objawy demencji mogą wystąpić nagle po udarze, albo mogą stopniowo się nasilać w miarę pogarszania się stanu naczyń krwionośnych. Symptom demencji naczyniowej zależą od lokalizacji i rozmiaru uszkodzenia mózgu. Może ona wpływać jedynie na jedną, bądź na więcej określonych funkcji percepcyjnych. Demencja naczyniowa może przypominać chorobę Alzheimera. Kombinacja choroby Alzheimera i demencji naczyniowej jest dość częsta.

Otępienie z ciałkami Lewy’ego cechuje obecność ciałek Lewy’ego w mózgu. Ciałka te są niewystępującymi w zdrowym mózgu bryłkami formy białka określanej mianem alphasynuklein narastającymi wewnątrz komórek nerwowych. Zmiany te występują w określonych rejonach mózgu. Wywołują one zmiany w sposobie poruszania się, myśleniu oraz zachowaniu.

Osoby, u których wystąpiło otępienie z ciałkami Lewy’ego mogą doświadczać znacznych wahań w zakresie poziomu ich uwagi i myślenia. W krótkim okresie mogą one przechodzić ze stanu nieomal normalnego do bardzo znacznych zakłóceń w obrębie tej samej funkcji. Często występującym tutaj objawem są także halucynacje wzrokowe.

Oprócz otępienia z ciałkami Lewy’ego znane są trzy inne zbliżone do niego choroby:

– Demencja z ciałkami Lewy’ego

– Choroba Parkinsona

– Demencja towarzysząca chorobie Parkinsona

Kiedy objawy w zakresie poruszania się osoby pojawiają się jako pierwsze, często diagnozuje się chorobę Parkinsona. W miarę rozwoju choroby Parkinsona, u większości chorych występują objawy demencji. Kiedy objawy w zakresie percepcji pojawiają się jako pierwsze, stawia się diagnozę demencji z ciałkami Lewy’ego. Otępienie z ciałkami Lewy’ego czasami występuje jednocześnie z chorobą Alzheimera i/lub demencją naczyniową

Otępienie czołowo-skroniowe jest wywołane postępującym zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie płatów czołowych i przednich części płatów skroniowych mózgu. Objawy często pojawiają się u osób w wieku pięćdziesięciu kilku do sześćdziesięciu kilku lat, ale mogą też wystąpić wcześniej. Otępienie czołowo-skroniowe występuje w dwóch głównych postaciach: czołowej (ze zmianami w obrębie zachowania i osobowości) oraz skroniowej (upośledzenie zdolności wysławiania się). Często obie te postaci występują jednocześnie.

Ponieważ płaty czołowe mózgu odpowiadają za ocenę sytuacji oraz społeczne zachowania, osoby z demencją czołowoskroniową mogą mieć trudności z utrzymaniem zachowania akceptowanego przez społeczeństwo. Mogą być nieuprzejme, zaniedbują normalne obowiązki, nie potrafią powstrzymać się od pewnych czynności i powtarzają je, są agresywne, często nie mają hamulców i działają pod wpływem impulsu. Znane są dwie główne postaci skroniowego (językowego) wariantu demencji czołowo-skroniowej. Demencja semantyczna oznacza stopniową utratę świadomości znaczenia słów, problemy z ich wyszukiwaniem, zapamiętywaniem imion osób oraz trudności z rozumieniem wypowiedzi. Postępujący zanik zdolności do mówienia, także niepłynnego i zdolności rozumienia mowy (afazja) występuje rzadziej.

Jakie są wczesne objawy demencji?

Wczesne objawy demencji mogą być mało uchwytne, niewyraźne i nie od razu oczywiste. Niektóre częste objawy to:

Jakie są etapy otępienia?

ZABURZENIAOTĘPIENIE ŁAGODNEOTĘPIENIE UMIARKOWANEOTĘPIENIE ZNACZNE
PAMIĘĆ trudność zapamiętania nowych informacji utrudnia codzienną aktywność zaburzenia pamięci krótko- i długotrwałej istotnie ogranicza samodzielność nie pamięta imion bliskich osób całkowicie niesamodzielny
ZACHOWANIE niewielkie zmiany osobowości, możliwa depresja, apatia, drażliwość nasilone objawy apatii lub drażliwości, możliwa depresja dominuje apatia, obojętność, czasem agresja
WZROKOWO-PRZESTRZENNEpoczątkowe trudności w rysowaniu i samodzielnym poruszaniu się wyraźne błędy w rysowaniu, poruszanie się poza domem tylko pod opieką nie potrafi rysować, wrócić do domu, ubierać się samodzielnie
JĘZYK rozumienie mowy prawidłowe, trudności w doborze słów trudności w rozumieniu mowy i doborze słów brak rozumienia mowy, ubogie słownictwo
WYKONAWCZEniewielkie trudności w liczeniu, zakupach, stałych opłatach znaczne zaburzenia w zarządzaniu pieniędzmi nie wykonuje podstawowych czynności higienicznych

Leczenie demencji

W chwili obecnej większości postaci demencji nie można leczyć Jak przekonano się jednak, pewne leki łagodzą niektóre jej objawy. Bardzo ważne jest, by osoby z demencją otrzymywały pomoc ze strony ich rodzin, przyjaciół, opiekunów, psychologa, psychoterapeuty, lekarzy. Może to pomóc w radzeniu sobie z tym schorzeniem.

Gdzie szukać pomocy?

Miejsca, gdzie można otrzymać pomoc:

Artykuł został przygotowany przez Sylwię Raciborską – dyplomowanego psychologa, który w każdą środę, w godzinach: 18.00-19.00 prowadzi prywatne, bezpłatne porady psychologiczne na naszej stronie www.stopbarierom.pl.

Bibliografia:

Broszura Alzheimer, Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej „Sanatorium” im. Jana Pawła II w Górnie ul. Rzeszowska 5, 36-051 Górno.

Helpsheet-AboutDementia01-WhatIsDementia_polish

https://www.alzheimerija.pl/faq.html

Nowe doniesienia naukowe pozwalają przypuszczać, że istnieje związek pomiędzy jakością snu a chorobą Alzheimera. Jak postulują naukowcy, sen powinien znajdować się wśród głównych czynników wpływających na ryzyko wystąpienia choroby obok diety i aktywności fizycznej. Choroba Alzheimera i związana z nią niepełnosprawność mogą znacząco wpływać na jakość życia pacjentów i ich opiekunów, a nowe odkrycie może w przyszłyści przyczynić się do zmniejszenia zachorowalności na tę chorobę.

Choroba Alzheimera związana jest z pogorszeniem funkcji poznawczych oraz intelektualnych w wyniku postępującego procesu utraty funkcji tkanki nerwowej. Jednym z długotrwałych skutków choroby jest niepełnosprawność intelektualna. Schorzenie to dotyka coraz większej liczby osób w populacji, dlatego prowadzonych jest wiele badań nad czynnikami ryzyka oraz prewencji tej choroby. W jednym z badań prowadzonych na Uniwersytecie w Bostonie w Stanach Zjednoczonych wykazano, że fale mózgowe generowane podczas głębokiego snu zdają się stymulować proces ,,oczyszczania” w mózgu. Artykuł z badania opublikowany w czasopiśmie Science podaje, że wolne fale mózgowe stymulują przepływ płynu mózgowego przez mózg i wspomagają oczyszczanie go z toksyn. Zakłócenia w czasie snu mogą potencjalnie przyczyniać się do pogorszenia stanu tkanki mózgowej. Odkrycie to, sugeruje również, że poprzez odpowiednią ilość oraz jakość snu można zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby.

W badaniu obserwowano parametry funkcjonowania mózgu u 11 osób. Zaobserwowano między innymi, że w czasie głębokiego snu pojawiają się bardzo wolne fale mózgowe wywoływane prawdopodobnie przez krótkie fale aktywności elektrycznej w neuronach. Odkrycie sugeruje, że krótkie fale elektryczne wyzwalane w czasie głębokiego snu stymulują powolne fale płynu mózgowo- rdzeniowego oczyszczającego mózg z toksyn. Pogorszenie funkcjonowania poznawczego czy też niepełnosprawność intelektualna w późniejszym okresie może być efektem zaburzeń fazy głębokiego snu i procesów usuwania toksyn. Od dawna naukowcom znany był fakt, że osoby z Chorobą Alzheimra miały elektrofizjologicznych fal powolnych a co za tym idzie mniej sprawny proces oczyszczania mózgu. Główną toksyną odpowiedzialną za otępienie w chorobie Alzheimera jest beta amyloid. We wcześniejszych badaniach wykazano, że pogorszone odtruwanie mózgu związane jest ze zwiększonym odkładaniem się beta-amyloidu w mózgu. Z kolei beta-amyloid może wpływać na pogorszenia jakości snu.

Doniesienia z Uniwersytetu w Bostonie pozwoliły naukowcom wysnuć wniosek, że głęboki sen przyczynia się do usprawniania mechanizmów samooczyszczania mózgu, usprawnia jego pracę i może zapobiegać chorobom neurodegeneracyjnym.

Źródło: https://www.npr.org/sections/health-shots/2019/10/31/775068218/how-deep-sleep-may-help-the-brain-clear-alzheimers-toxins?t=1572557783308&t=1572686616156&t=1574113222964

Otyłość stała się jedną z najczęstszych chorób w dzisiejszych czasach. Z wiekiem coraz więcej czasu ludzie spędzają w pozycji siedzącej, przez co zachodzą zmiany w gospodarce hormonalnej a metabolizm zwalnia. Istnieje wiele czynników, które mogą przyczyniać się do występowania otyłości wśród dorosłych. Od dawna wiadomo, że otyłość wpływa na układ sercowo-naczyniowy czy układ ruchu. Najnowsze doniesienia pozwalają przypuszczać, że otyłość wpływa negatywnie na również na inne ważne elementy ludzkiego organizmu i prowadzić do niepełnosprawności.

W badaniu Rundek i współpracowników oceniano wpływ otyłości na zjawisko określane tzw. przerzedzeniem korowym. Zjawisko to określa stopniowy zanik kory mózgowej, w której zachodzą procesy odpowiedzialne za przetwarzanie informacji. Im cieńsza jest kora tym większe jest ryzyko choroby Alzheimera i innych chorób neurologicznych. 

W badaniu wzięło udział 572 osób, które podzielono na grupy w zależności od BMI (z ang. Body Mass Index). Jak ukazały wyniki badania, im wyższe było BMI tym cieńszą korę obserwowane w badaniu rezonansem magnetycznym. Zależność była szczególnie silna u osób, które w momencie włączenia do badania miały mniej niż 65 lat. 

Wyniki badania pozwalają przypuszczać, że przez utrzymanie prawidłowej masy ciała można spowolnić proces starzenia się mózgu i zmniejszyć ryzyko chorób neurologicznych. Istnieje potrzeba dalszych badań pokazujących jak otyłość wpływa na choroby neurologiczne. 

Widok do czytania. Naciśnij klawisze Alt+Shift+A, aby uzyskać pomoc dotyczącą ułatwień dostępu.

Źródło: www.fatherly.com