Lekarze mówią o wzbierającej czwartej fali epidemii Covid-19. Ryzyko zakażenia i zachorowania jest wysokie zwłaszcza w gronie osób z niepełnosprawnością. Jak mogą oni chronić swoje zdrowie?

Czwarta fala nie jest zaskoczeniem, gdyż okres jesienno-zimowy sprzyja infekcjom wirusowym. Co roku miliony Polaków zapadają na grypę i choroby pochodne, ale od ub. roku wszyscy zwracamy uwagę przede wszystkim na koronawirusa. Choć większość z tych, którzy przeszli Covid-19 odczuwała łagodne lub umiarkowane objawy, to jednak wiele tysięcy ludzi doświadczyło poważnych problemów zdrowotnych, które kończyły się pobytem w szpitalu, a nawet śmiercią.

Teraz co prawda lekarze spodziewają się, że dzięki szczepieniom obecna fala zachorowań na Covid-19 powinna mieć bardziej łagodny przebieg od poprzednich, to jednak osoby z grup podwyższonego ryzyka powinny zachować szczególną ostrożność. Należą do nich również osoby z niepełnosprawnością. – To dlatego, że jest wśród nich wiele osób z osłabionym układem odpornościowym, choćby z powodu życia z chorobami przewlekłymi. Oni są przez to bardziej narażeni na zakażenie koronawirusem. Tym bardziej, że z racji swoich chorób część z nich nie mogła zostać zaszczepiona. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia choroby – mówi prof. Janusz Kocki, przewodniczący Rady Naukowej Fundacji Neuron+. Fundacja prowadzi obecnie trzecią edycję kampanii społecznej „STOP Barierom”, wspierającej środowisko OzN. W tym roku odbywa się ona pod hasłem „STOP Barierom – STOP Covid” i ma właśnie służyć walce z tą chorobą w środowisku osób z niepełnosprawnością.

Na stronie kampanii (stopbarierom.pl) i w aplikacji na smartfony e-niezbędnik można niepełnosprawni i członkowie ich rodzin mogą znaleźć szereg porad dotyczących profilaktyki antycovidowej. Lekarze, epidemiolodzy radzą OzN – w sytuacji rosnącej krzywej zachorowań – aby wrócili do przestrzegania zasad zachowania dystansu społecznego (unikanie tłumów), nosili maseczki wewnątrz pomieszczeń i w środkach komunikacji publicznej, dbali o higienę, myli dezynfekowali dłonie. Jeśli ktoś korzysta z kul, wózków inwalidzkich lub innych urządzeń pomagających im w poruszaniu się, to należy pamiętać również o ich dezynfekcji, gdyż na różnych powierzchniach mogą się gromadzić wirusy.

Jeśli to możliwe, to warto, na przykład, wybrać takie godziny robienia zakupów, gdy w sklepach jest mniej klientów. Albo nie jeździć autobusami czy tramwajami w godzinach szczytów komunikacyjnych. Duża znaczenie ma także troska o własną odporność, nie można więc rezygnować z aktywności fizycznej i dbać zwłaszcza jesienią o odpowiednią dietę. – Na pewno w obecnych warunkach epidemicznych osoby z niepełnosprawnością powinny zachowywać większą ostrożność niż ludzie zdrowi. Rośnie bowiem liczba zakażeń, a wiec wyższe jest też ryzyko zachorowania na Covvid-19 – zwraca uwagę prof. Janusz Kocki.

III edycja ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej STOP Barierom – STOP Covid na rzecz osób z niepełnosprawnością jest realizowana dzięki dofinansowaniu ze środków: Fundacji ORLEN, Fundacji PKO Banku Polskiego, Fundacji KGHM Polska Miedź, Totalizatora Sportowego Sp. z o.o., Fundacji Agencji Rozwoju Przemysłu, Fundacji BGK im. J.K. Steczkowskiego, Fundacji Polskiego Funduszu Rozwoju

Pandemia wirusa SARS-COV-2, która miała swój początek w Chinach pod koniec 2019 roku, wpłynęła na cały świat. Oprócz rozprzestrzeniania się samej choroby po globie, jej wpływu na nasze zdrowie fizyczne, należy również wspomnieć o innych konsekwencjach tej sytuacji. Państwa na całym świecie bardzo szybko zareagowały próbując chronić społeczeństwa przed dużą ilością zakażeń. Zostały zamknięte granice, nałożono zakazy przemieszczania się nie tylko między miastami, ale również w obrębie własnego miejsca zamieszkania. Pracownicy zostali wysłani na pracę zdalną, dzieci i młodzież również rozpoczęły naukę online. Społeczeństwo się od siebie odizolowało. Całe nasze dotychczasowe życie uległo przemianie z dnia na dzień. Sytuacja ta ma ogromny wpływ na nasze zdrowie psychiczne.

Każdy z nas obecnie odczuwa wiele trudnych emocji. Są to m.in. smutek, lęk, niepewność, złość, czy poczucie utraty kontroli nad własnym życiem. Brak możliwości realizacji swoich planów, czy celów, w sposób dotychczas nam znany, powoduje, że mierzymy się z trudnymi konsekwencjami zaistniałej sytuacji. Ograniczone kontakty z najbliższym otoczeniem, izolacja społeczna wywołują w nas poczucie, że musimy sami mierzyć się ze swoimi problemami. Z powodu niepewnej przyszłości nie wiemy, jak będzie wyglądać nasze życie. Boimy się o swoje zdrowie, o swoją rodzinę i przyjaciół. Chcielibyśmy w jakiś sposób zaradzić temu, co się dzieje, natomiast czujemy się bezradni wobec otaczającego nas świata. Długotrwała stagnacja w obecnej sytuacji może powodować u nas problemy ze zdrowiem psychicznym. Wg Światowej Organizacji Zdrowia depresja będzie główną chorobą cywilizacyjną. Długotrwały stres może wywołać w nas zespół stresu pourazowego. Tym bardziej istotne jest, abyśmy mieli świadomość tego, w jaki sposób pandemia może na nas wpłynąć, i w jaki sposób radzić sobie ze wspomnianymi wyżej trudnymi emocjami.

Powinniśmy pamiętać, że niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajdujemy, mamy różne zasoby, które mogą pozwolić nam na zaradzenie wywołanym skutkom psychicznym pandemii.

Tak więc, przede wszystkim, należy otwarcie mówić o mówić o swoich emocjach, szukać wsparcia wśród najbliższych. Pozostawaj z nimi w jak najczęstszym kontakcie, nawet jeśli jedyną możliwo-ścią w obecnej chwili jest kontakt online. Podtrzymuj swoje codzienne rytuały, które pozwolą Ci czuć kontrolę nad życiem codziennym. Podejmuj się aktywności, które będą miały na celu sprawić Ci przyjemność oraz pozwolą na odprężenie. Odżywiaj się zdrowo i dbaj o regularny sen. Badania wykazują, że dieta oraz odpowiednia ilość snu mają pozytywny wpływ na nasze samopoczucie. Ogranicz ilość informacji dotyczących pandemii. Mogą one wywoływać trudne emocje. Unikaj nie-pewnych informacji, korzystaj z pewnych źródeł. Jeśli natomiast czujesz, że samodzielnie nie jesteś w stanie poradzić sobie z obecną sytuacją, nie bój się poprosić o pomoc specjalistę.

Witold Bugaj – psycholog

Bibliografia:

Chodkiewicz, J., Miniszewska, J., Nawrocka, N., Talarowska, M., Zdrowie psychiczne a epidemia SARS-COV-2 -badania polskie, 2020. dostęp:  https://www.researchgate.net/publication/342845107_Mental_health_and_the_epidemic_SARS-COV-2_-_risk_factors_Polish_research_Zdrowie_psychiczne_a_epidemia_SARS-COV-2_-badania_polskie

Gawrych, M., Zdrowie psychiczne w czasie pandemii COVID-19 -przegląd literaturym, 2020. dostęp: https://www.researchgate.net/publication/347963564_Mental_health_during_COVID-19_pandemic_-a_literature_review_Zdrowie_psychiczne_w_czasie_pandemii_COVID-19_-przeglad_literatury

WHO, Zdrowie psychiczne i funkcjonowanie psychospołeczne podczas pandemii COVID-19, 2020. dostęp: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331808/WHO-2019-nCoV-MentalHealth-2020.1-pol.pdf

Czas epidemii wpłynął istotnie na funkcjonowanie wszystkich ludzi. W celu zapewnienia ochrony zdrowia jednostek i całego społeczeństwa ogłoszone zostały liczne ograniczenia oraz rekomendacje dotyczące zapobiegania zachorowaniom. Jednym z podstawowych elementów profilaktyki są obecnie maseczki ochronne, rękawice oraz częste mycie i dezynfekowanie rąk. Wszystkie te elementy pomagają zmniejszyć liczbę zachorowań jednak stanowią też duże wyzwanie dla osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i nie tylko.

Noszenie maseczek ochronnych

Dotyk, tekstura i pozostawienie nowego elementu na twarzy stanowi poważne wyzwanie. Noszenie maseczki może być przyczyną pobudzenia oraz irytacji, a także problemów z wrażliwością szczególnie w przypadku zaburzeń przebiegających z nadmierną reakcją na bodźce dotykowe. Istotnym problemem jest również widok innych osób noszących maseczki, który może prowadzić do wystąpienia stanów lękowych oraz fobii. Osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu niejednokrotnie wymagają dodatkowego czasu na oswojenie się z noszeniem maseczki czy też rękawic ochronnych, tak aby stały się one elementem ich codzienności. Należy zauważyć, że zakryte usta u innych osób uniemożliwiają czytanie z ruchu warg osobom niedosłyszącym co również stanowi znaczne utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu.

Częste mycie rąk

Higiena rąk to bardzo ważny element profilaktyki zmniejszający ryzyko zakażenia. Dla niektórych osób nadwrażliwych na kontakt z wodą jest to kolejne wyzwanie. Osoby nadwrażliwe mogą celowo unikać kontaktu z wodą ze względu na znaczny dyskomfort i uczucie niepokoju.

Dystans społeczny

Ze względu na zalecany dystans między ludźmi w miejscach publicznych do wielu obiektów można dostać się po długim czasie oczekiwania w kolejce. Oczekiwanie w kolejce w zmiennych warunkach, często przez dłuższą chwilę jest z pewnością frustrujące dla wszystkich, jednak dla osób szczególnie wrażliwych lub z ADHD może to być bardzo trudne wyzwanie.

Czas epidemii i izolacji społecznej jest trudny dla wszystkich, jednak warto mieć na uwadze osoby z niepełnosprawnością czy też osoby o specjalnych potrzebach dla których funkcjonowanie w tak zmienionej rzeczywistości jest jeszcze trudniejsze, a czasami wręcz nie do zniesienia.

Źródło: https://www.tes.com/news/what-face-masks-public-mean-autistic-pupils