\n

Naukowcy z laboratoriów IBM i Pfizer chcą wykorzystać sztuczną inteligencję do udoskonalania technik wykrywania wczesnych objawów chorób otępiennych. Choroba Alzheimera może zostać wykryta na bardzo wczesnym etapie dzięki prostym testom opartym na rysunkach, które pozwalają lekarzom wykrywać pierwsze oznaki prognozujące schorzenie. Zdaniem naukowców można wyszkolić algorytmy sztucznej inteligencji, aby zapewnić znacznie bardziej wiarygodne prognozy dotyczące choroby na podstawie wspomnianych testów.

Choroba Alzheimera to schorzenie neurologiczne charakteryzujące się postępującymi zaburzeniami pamięci oraz zaburzeniami prowadzącymi w przyszłości do utraty samodzielności chorego. Opublikowane w czasopiśmie naukowym  ,,The Lancet”  badanie oceniało działanie algorytmu sztucznej inteligencji, wyszkolonego do przewidywania wystąpienia zaburzeń funkcji poznawczych, wśród uczestników badanych w ramach Framingham Heart Study. Algorytm wykorzystał dane zbierane przez kilka lat, związane z zadaniem opisu obrazu „The cookie-theft” z badania Boston Diagnostic Aphasia Examination. Obraz ,,The cookie-theft” przedstawia dwoje dzieci w kuchni kradnących ciasteczka za plecami matki i jest wykorzystywany w diagnozie zaburzeń poznawczych.

Zadanie to jest powszechnie stosowane do oceny upośledzenia funkcji poznawczych w zaburzeniach neurologicznych, ale do tej pory analizę wyników uczestników wykonywał lekarz klinicysta. Choroba Alzheimera jest zwykle poprzedzona łagodnymi zaburzeniami poznawczymi, dlatego ich wystąpienie może z pewnym prawdopodobieństwem zwiastować jej wystąpienie.

W teście IBM-Pfizer sztuczna inteligencja została przeszkolona do oceny odpowiedzi na zadania za pomocą automatycznej analizy językowej. Zdaniem naukowców prowadzących doświadczenie algorytmy działały poprawnie.

Na podstawie pisemnych odpowiedzi udzielonych w ciągu kilku lat przez próbkę 80 pacjentów, z których u połowy choroba Alzhaimera rozwinęła się po 85. roku życia, lekarzom udało się przewidzieć wczesne objawy choroby w 60% przypadków. Według naukowców ta sama analiza przeprowadzona przez program AI doprowadziła do 70% wskaźnika sukcesu. Badacze byli w stanie zweryfikować przewidywania swojego modelu z rzeczywistymi wynikami w grupie i oszacować, u którego z uczestników choroba Alzheimera może się rozwinąć.

,,A to dopiero początek” – jak mówią badacze. Według naukowców analiza i przewidywanie zachorowania na chorobę Alzheimera za pomocą testów mowy lub testów językowych przeprowadzanych przez sztuczną inteligencję tylko się poprawi.

Źródło: https://www.thestar.com.my/tech/tech-news/2020/11/02/ai-can-help-diagnose-alzheimer039s-disease-early

Zmysły słuchu oraz wzroku mają fundamentalne znaczenie – oddziałują na funkcjonowanie człowieka i warunkują jego samodzielność. Niedosłuch stanowi ważną kwestię społeczną biorąc pod uwagę wpływ jaki wywiera na życie konkretnej osoby.

Istotną rolę odgrywa skala tego problemu. Światowa Organizacja Zdrowia oszacowała liczbę osób z niedosłuchem na świecie, na 466 milionów, co stanowi 6.1% populacji. WHO prognozuje, że liczba ta wzrośnie do 630 milionów do 2030 roku oraz 900 milionów do roku 2050.

Typowy obraz kliniczny niedosłuchu związanego z wiekiem to stopniowo narastające obustronne, symetryczne osłabienie słuchu objawiające się na początku złą słyszalnością tonów o wysokiej częstotliwości, upośledzeniem rozumienia mowy, szumami usznymi o nasilającej się dokuczliwości w ciszy – podkreśla Andrzej Kucharski z Katedry i Kliniki Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, ekspert Fundacji Neuron Plus.

Charakterystyczne jest też złe rozumienie szeptu i mylenie zgłosek bezdźwięcznych. Zaburzenia rozumienia mowy dają o sobie znać szczególnie w utrudnionych warunkach akustycznych; w pomieszczeniach, gdzie występuje pogłos, wiele źródeł dźwięku, hałas itp. Niedostateczną orientację w przestrzeni pogłębiają zaburzenia zdolności lokalizowania źródła dźwięku (tzw. zaburzenia słyszenia kierunkowego).

Trudności z komunikacją z otoczeniem prowadzą do unikania miejsc hałaśliwych, zamykania się w sobie, izolacji oraz spadku aktywności socjalnej. Co z kolei prowadzi do zaburzeń w sferze psychiki i osobowości, spadku aktywności rodzinnej, zawodowej, intelektualnej, pogorszenia samooceny.

Taka osoba często ma też utrudniony dostęp do wielu usług w przestrzeni publicznej i komercyjnej. Funkcjonowanie w miejscach gdzie główną formą komunikacji jest przekaz werbalny np. urzędach, bankach, sklepach bywa dla niedosłyszących ogromnym wyzwaniem. Obsługujący nie zawsze mają wystarczająco czasu, cierpliwości lub umiejętności czy możliwości technicznych, by próbować porozumieć się z niesłyszącymi osobami w inny sposób. – wskazuje przedstawiciel Fundacji.

Często występujący u ludzi starszych brak akceptacji swoich dolegliwości powoduje próby ukrywania ich przed otoczeniem, co w połączeniu z trudnościami w porozumiewaniu się prowadzi do narastania konfliktów.

Zjawiskiem niekorzystnym jest powszechnie występujący brak programu treningu słuchowego dla osób dorosłych, w tym dla seniorów. Publiczne zakłady opieki zdrowotnej jako priorytet przyjmują opiekę nad dziećmi, pozostawiając kwestie pomocy dorosłym na drugim planie – nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie.

Od kilkudziesięciu lat, oprócz konwencjonalnego protezowania (korekcji) słuchu, stosuje się z dużym powodzeniem implanty ślimakowe, przeznaczone dla osób z głębokim niedosłuchem lub głuchotą. Badania wykazały, że jest to metoda bardzo skuteczna oraz bezpieczna także u pacjentów powyżej 60-go roku życia. W subiektywnej ocenie pacjentów po roku od operacji wszczepienia implantu rozumienie mowy poprawiło się aż o 180%, słyszenie przestrzenne o 135%, a jakość słyszenia o 98%.  W istotny sposób poprawiła się też ogólna jakość życia – o ok. 33%.

Bibliografia:

Czerniejewska-Wolska H., Kałos M., Sekula A., Piszczatowski M., Rutkowska J., Rogowski M., Zadrożniak M., Szymański M., Klatka J., Durko M. et. al. Quality of life and hearing after cochlear implant placement in patients over 60 years of age. Otolaryngol Pol 2015; 69 (4): 34-39

https://www.who.int/deafness/estimates/en/

Naumann Diagnostyka różnicowa w otorynolaryngologii. Objawy, zespoły i problemy interdyscyplinarne

Skrzypek A., Sekula A., Deryło M., Kuśmierczyk J., Talar M. Ocena niedosłuchu u osób powyżej 60 r.ż. korzystających z aparatów słuchowych. Otolaryngologia polska 68 (2014) 25–29

Veras R., Mattos L. Audiology and Aging: literature review and current horizons Brazilian Journal of Otorhinolaryngology, Volume 73, Issue 1, January–February 2007, Pages 122-128

Raman G., Lee J., Chung M., Gaylor J.M., Sen S., Rao M., Lau J., Poe D.S., Neault M.W.: Effectiveness of cochlear implants in adults with sensorineural hearing loss; Technology Assessment Report; June 17, 2011; Agency for Healthcare Research and Quality (US); 2011 Jun.; http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0073442/pdf/TOC.pdf (z dn. 10.07.2015).

Miller G., Miller C., Marrone N., Howe C., Fain M., Jacob A.; The impact of cochlear implantation on cognition in older adults: a systematic review of clinical evidence; BMC Geriatrics (2015) 15:16.

Mimo nam poinformować, że Centrum Nauki Kopernik wspiera kampanię STOP Barierom na rzecz dostępności usług dla osób z niepełnosprawnością.

Od teraz wszystkie wydarzenia, jakie odbywają się w Centrum będą zamieszczane na naszej mapie miejsc bez barier https://stopbarierom.pl/miejsca-bez-barier/ w sekcji ,,Wydarzenia kulturalne”

Centrum Nauki Kopernik dokłada wszelkich starań, aby osobom z niepełnosprawnościami zapewnić jak najlepsze warunki do korzystania z budynku i oferty Centrum

Budynek wyposażony jest w windy, platformy oraz toalety dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Pierwsze i ostatnie stopnie schodów w ciągach komunikacyjnych są oznaczone kontrastowym kolorem. 

Słupy konstrukcyjne budynku oznaczone są kontrastowymi pasami piankowymi. Hydranty przeciwpożarowe mają zabezpieczone ostre krawędzie. Przewody elektryczne eksponatów zabezpieczone są listwami i progami, które nie utrudniają  poruszania się osobom z niepełnosprawnościami ruchowymi.

Po modernizacji wejścia głównego do budynku oraz wejścia do Planetarium wprowadzono udogodnienie w postaci wyznaczonych metalowych „ścieżek” oraz pół uwagi dla osób niewidomych i niedowidzących. Ścieżki ułatwiają dotarcie do szatni oraz kas, określają kierunek poruszania się w przestrzeni.  

Przed budynkiem znajdują się podjazdy umożliwiające swobodne wejście do Centrum, a otwarta przestrzeń galerii pozwala na łatwy dostęp do większości eksponatów. 

W Centrum mile widziane są osoby poruszające się z psem asystującym. Osoba starsza lub z dysfunkcjami ruchu może wypożyczyć wózek inwalidzki, aby zwiedzanie Centrum było mniej męczące. Wszelkich informacji na ten temat udzielają pracownicy kas.

Na każdym piętrze znajdują się też toalety dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Każda z nich została wyposażona w dźwiękowy system powiadamiania połączony z głównym pokojem ochrony. Na drzwiach wejściowych umieszczono wieszaki ubraniowe na dwóch wysokościach, aby ułatwić korzystanie z toalety osobom poruszającym się na wózkach inwalidzkich. 

PRACOWNICY

Największym potencjałem są ludzie, dlatego pracownicy, animatorzy Centrum co roku odbywają szkolenia z zakresu pracy z osobami o różnych niepełnosprawnościach. Szkolenia obejmują między innymi współpracę z osobami z dysfunkcją wzroku, słuchu oraz niepełnosprawnością intelektualną, które odwiedzają naszą Instytucję. Również pracownicy ochrony są przeszkoleni z procedur związanych z sygnałem alarmowym znajdującym się w toaletach dla osób niepełnosprawnych. Część pracowników przeszła szkolenia z zakresu audiodeskrypcji oraz odbyła podstawowy kurs języka migowego. 

Każdy z pracowników został przeszkolony w zakresie ewakuacji budynku. Zna wewnętrzne procedury związane z postępowaniem w razie ewakuacji zwiedzających, także zwiedzających z niepełnosprawnościami. Co roku odbywają się niezapowiedziane ćwiczenia.

BILETY ULGOWE

Osobom z niepełnosprawnościami przysługuje prawo do zakupu biletu ulgowego, zarówno do planetarium, jak i na wystawy stałe. Ze zniżki skorzystać mogą między innymi: seniorzy powyżej 65 roku życia, osoby niepełnosprawne wraz z opiekunem po okazaniu dokumentu uprawniającego do zniżki oraz kopii orzeczenia o niepełnosprawności wraz z dokumentem ze zdjęciem.

KAMPANIA STOP BARIEROM

Projekt STOP Barierom realizowany przez Fundację Neuron Plus, to informacyjno-edukacyjna kampania poruszająca problem dostępności usług dla osób niepełnosprawnych w przestrzeni publicznej i komercyjnej. Akcja Stop Barierom wspiera ideę likwidacji barier w przestrzeni publicznej i komercyjnej oraz aktywizację osób z niepełnosprawnością
do pełnoprawnego funkcjonowania w codziennym życiu.

Telemedycyna zyskuje na popularności, bo ułatwia życie osobom chorym i umożliwia  szybszy dostęp do opieki zdrowotnej. Może być przydatna zwłaszcza seniorom oraz osobom z niepełnosprawnością, które często muszą być pod stałą opieką lekarską.

Usługi telemedycyny oznaczają konsultacje medyczne on-line świadczone pacjentowi przez lekarza co oznacza, że osoba chora, diagnozowana nie musi wychodzić z domu. Sieć internetowa umożliwia przekazywanie przez pacjenta dokumentacji medycznej, wyników najnowszych badań czy historii choroby. To także zdalny monitoring stanu zdrowia danej osoby, na który pozwalają urządzenia rejestrujące pracę serca, płuc i innych narządów. Wszystkie te dane są analizowane przez lekarzy, a dzięki telemedycynie możliwe jest także prowadzenie konsultacji między nimi. Co więcej, mogą w nich brać udział również inni pracownicy medyczni, np. laboranci, fizjoterapeuci itd. Video-czaty, video-konferencje są także coraz częściej dostępne dla pacjentów, ale w większości wciąż muszą się oni jeszcze zadowolić rozmową telefoniczną z lekarzem lub kontaktem mailowym.

Usługi telemedycyny są niejako szczególnie dedykowane osobom starszym i z niepełnosprawnością, zwłaszcza tym, które mają problemy w poruszaniu się lub z innych powodów są nie są zdolne do w pełni samodzielnej egzystencji. Nie znaczy to jednak, że telemedycyna stanowi idealne rozwiązanie. Nie sprawdzi się bowiem przy każdej chorobie, problemie zdrowotnym czy dolegliwości. To dlatego, że te rozwiązania są najczęściej wykorzystywane przy nieskomplikowanych konsultacjach internistycznych, kardiologicznych (zdalny monitoring), położniczych czy dermatologicznych. Jeśli ktoś jest poważniej chory, nie uniknie wizyty u lekarza. Specjaliści przekonują jednak, że wraz z postępem technologicznym zakres tych porad będzie się zwiększał.

Jeszcze większym wyzwaniem jest pokonanie nieufności części chorych do telemedycyny, gdyż nie mają oni pewności, że po drugiej stronie rozmawia z nimi prawdziwy lekarz, a nie konsultant medyczny czy pielęgniarka.

Innym poważnym problemem jest to, że z telemedycyny korzysta wąska grupa Polaków. Wskazana branża chwali się rocznymi obrotami w wysokości ponad 5 mld zł, ale są one generowane głównie przez prywatne firmy. To właśnie w nich pakiety medyczne wykupione przez pracodawców posiada tylko część pracowników lub mają je osoby, które same kupiły sobie takie pakiety. Stoi więc przed nami ogromne wyzwanie upowszechnienia telemedycyny, a więc objęcia jej systemem finansowania z publicznych funduszy. Z badań socjologicznych wynika, że większość Polaków oczekuje uzyskania powszechnego dostępu do telemedycyny.

W maju wystartował ogólnopolski projekt – STOP Barierom. To informacyjno-edukacyjna kampania na rzecz dostępności usług dla osób z niepełnosprawnością. Celem akcji jest informacja oraz edukacja wskazanej społeczności o możliwości i dostępności usług oferowanych przez instytucje państwowe i firmy prywatne. Założeniem projektu jest również aktywizacja wskazanych osób do pełnoprawnego funkcjonowania w przestrzeni publicznej, społecznej i komercyjnej. Kampanię STOP Barierom prowadzi Fundacji Neuron Plus. Akcja potrwa do końca grudnia 2019 roku.

Kampanię wspierają: PKO Bank Polski, Fundacja BGK, Fundacja Orlen – DAR SERCA, Fundacja KGHM Polska Miedź, Totalizator Sportowy, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju.