Artykuł został przygotowany przez Elwirę Gliwską –dietetyka klinicznego, która w każdy piątek, w godzinach: 18.00-19.00 prowadzi prywatne, bezpłatne porady psychologiczne na naszej stronie www.stopbarierom.pl
Przyjmowanie pokarmu kojarzy się zwykle z zaspokajaniem głodu i dostarczaniem energii jednak funkcji, które spełnia może być znacznie więcej. Dieta oraz nawyki żywieniowe mogą mieć wpływ na różne aspekty zdrowia. Skutki prawidłowego lub niewłaściwego odżywiania obserwowane są jednak z pewnym opóźnieniem przez co często nie są wiązane bezpośrednio ze sposobem żywienia. Niepełnosprawność może być wynikiem nieodpowiedniej diety oraz złych nawyków żywieniowych.
Otyłość i jej powikłania
Otyłość związana jest z nadmierną podażą energii w stosunku do zapotrzebowania. Nadwyżka energetyczna gromadzona jest w postaci tkanki tłuszczowej, która oddziałuje negatywnie na organizm. Pierwsze odczuwalne efekty nadmiernej masy ciała to obciążenie stawów oraz męczliwość. Niepełnosprawność związana z otyłością może wynikać zarówno z chorób, które jej towarzyszą, jak również z samego upośledzenia funkcji motorycznych (w otyłości olbrzymiej lub otyłości związanej z niedoborami beztłuszczowej masy ciała). Aktywność metaboliczna tkanki tłuszczowej oraz nieprawidłowy skład diety osób otyłych mogą być przyczyną poważnych chorób. Wśród chorób często związanych z otyłością wymienia się:
· nadciśnienie tętnicze,
· cukrzycę typu 2,
· niealkoholowe stłuszczenie wątroby.
Stres oksydacyjny a niepełnosprawność
Komórki tkanki tłuszczowej mogą nasilać produkcję wolnych rodników tlenowych oraz wzmagać reakcję zapalną. W wyniku nadprodukcji rodników tlenowych dochodzi do uszkadzania ścian naczyń krwionośnych i stresu oksydacyjnego. Zaburzenia gospodarki hormonalnej, nadciśnienie tętnicze oraz nieprawidłowy profil lipidowy dodatkowo niekorzystnie oddziałują na układ sercowo-naczyniowy. W konsekwencji otyłość może przyczyniać się do zawału serca bądź udaru niedokrwiennego mózgu, które są coraz częstszą przyczyną niepełnosprawności. Stres oksydacyjny wpływa również na wiele innych ważnych przemian w organizmie sprzyjając nowotworom i chorobom otępiennym.
Zaburzenia gospodarki węglowodanowej
Istotnym powikłaniem otyłości może być również cukrzyca typu 2. W przebiegu otyłości obserwuje się upośledzenie wydzielania insuliny oraz spadek wrażliwości tkanek na jej działanie, czyli insulinooporność. Narastająca oporność tkanek na insulinę pojawia się zwykle wiele lat przed wykryciem jawnej hiperglikemii. Zarówno nadmierna ilość tkanki tłuszczowej jak i nieprawidłowa dieta zawierająca nadmiar węglowodanów prostych sprzyjają insulinooporności, a w przyszłości cukrzycy typu 2. Wśród konsekwencji nieleczonej cukrzycy typu 2 wymienia się przedwczesną umieralność, ślepotę, niewydolność nerek, amputację kończyn oraz niepełnosprawność. Ilość tkanki tłuszczowej jest dodatnio skorelowana z nasileniem insulinooporności.
Stłuszczenie wątroby
W przypadku nadmiernej masy ciała zwiększa się również ryzyko niealkoholowej choroby stłuszczeniowej wątroby (z ang. NAFLD non alcoholic fatty liver disease). W badaniach wykazano związek pomiędzy dietą wysokokaloryczną, nadmiernym spożyciem tłuszczów czy węglowodanów rafinowanych, a występowaniem NAFLD. Ryzyko wystąpienia choroby zwiększa współistniejąca z otyłością insulinooporność. Stłuszczenie wątroby niesie ze sobą liczne komplikacje, a najistotniejszą z nich jest zwiększenie ryzyka rozwoju raka wątrobowakomórkowego. Szacuje się, że współistnienie cukrzycy typu 2 oraz otyłości zwiększa ryzyko wystąpienia raka wątrobowokomórkowego nawet dziesięciokrotnie.
Niemniej ważnym następstwem otyłości jest zwiększenie ryzyka powikłań pooperacyjnych, spowolnione gojenie ran, a także zaburzenia nastroju czy depresja. Nadmierna masa ciała nie pozostaje również bez wpływu na stawy, które w skutek nadmiernego obciążenia tracą swoje funkcje.
Otyłość jest chorobą cywilizacyjną, która niesie ze sobą liczne komplikacje metaboliczne. Zaburzenia szlaków metabolicznych oraz aktywność hormonalna tkanki tłuszczowej przyczyniają się do zwiększenia ryzyka wystąpienia wielu chorób. Schorzenia towarzyszące otyłości są częste i mogą prowadzić do niepełnosprawności.
Konturek S., Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Elesevier Urban & Partner, Wrocław 2007; 789-795
Wąsowski M., i wsp. Otyłość – definicja, epidemiologia, patogeneza. Post N Med. 2013, t.XXVI, nr 4
Alejandro PMD., i wsp. A Review of Osteoporosis in the Older Adult: An Update. Rheumatic Disease Clinics of North America Tom 44(3), August 2018; 437-451
Otyłość stała się jedną z najczęstszych chorób w dzisiejszych czasach. Z wiekiem coraz więcej czasu ludzie spędzają w pozycji siedzącej, przez co zachodzą zmiany w gospodarce hormonalnej a metabolizm zwalnia. Istnieje wiele czynników, które mogą przyczyniać się do występowania otyłości wśród dorosłych. Od dawna wiadomo, że otyłość wpływa na układ sercowo-naczyniowy czy układ ruchu. Najnowsze doniesienia pozwalają przypuszczać, że otyłość wpływa negatywnie na również na inne ważne elementy ludzkiego organizmu i prowadzić do niepełnosprawności.
W badaniu Rundek i współpracowników oceniano wpływ otyłości na zjawisko określane tzw. przerzedzeniem korowym. Zjawisko to określa stopniowy zanik kory mózgowej, w której zachodzą procesy odpowiedzialne za przetwarzanie informacji. Im cieńsza jest kora tym większe jest ryzyko choroby Alzheimera i innych chorób neurologicznych.
W badaniu wzięło udział 572 osób, które podzielono na grupy w zależności od BMI (z ang. Body Mass Index). Jak ukazały wyniki badania, im wyższe było BMI tym cieńszą korę obserwowane w badaniu rezonansem magnetycznym. Zależność była szczególnie silna u osób, które w momencie włączenia do badania miały mniej niż 65 lat.
Wyniki badania pozwalają przypuszczać, że przez utrzymanie prawidłowej masy ciała można spowolnić proces starzenia się mózgu i zmniejszyć ryzyko chorób neurologicznych. Istnieje potrzeba dalszych badań pokazujących jak otyłość wpływa na choroby neurologiczne.
Widok do czytania. Naciśnij klawisze Alt+Shift+A, aby uzyskać pomoc dotyczącą ułatwień dostępu.
Źródło: www.fatherly.com