Artykuł został przygotowany przez Sylwię Raciborską – dyplomowanego psychologa, który w każdą środę, w godzinach: 18.00-19.00 prowadzi prywatne, bezpłatne porady psychologiczne na naszej stronie www.stopbarierom.pl.
Rehabilitacja psychologiczna – specjalistyczne świadczenie zdrowotne polegające na złożonym ciągu oddziaływań psychologicznych i zastosowaniu programów ćwiczeń, dostosowanych do specyficznych trudności pacjenta. Działania te służą rozwijaniu lub przywracaniu sprawności i aktywności życiowej chorych z rozmaitymi dysfunkcjami ośrodkowego układu nerwowego.
Rehabilitacja psychologiczna – polega na udzieleniu osobie niepełnosprawnej pomocy w pokonywaniu oporów psychicznych związanych z niepełnosprawnością oraz w przystosowaniu się do otoczenia. Warunkiem niezbędnym do efektywnego przebiegu kompleksowej rehabilitacji są: akceptacja, motywacja, aktywna postawa, realna ocena swoich możliwości, adaptacja do życia, wypracowanie nowego planu życiowego, psychoterapia, ergoterapia (terapia zajęciowa ; muzykoterapia, psychorysunek, biblioterapia, choreoterapia).
Dlaczego rehabilitacja psychologiczna jest ważna?
Rehabilitacja psychologiczna – jej oddziaływania służą przywracaniu psychicznych czynności, usprawnianiu działania, zwiększaniu aktywności życiowej osoby niepełnosprawnej, poprawie jakości jej życia.
Rehabilitacja psychologiczna towarzyszy leczeniu oraz innym rehabilitacyjnym działaniom, może też być działaniem odbywającym się etapami.
Rehabilitacja psychologiczna – cele
Celem psychologicznych rehabilitacyjnych działań jest doprowadzenie do możliwie największej poprawy w zakresie sprawności psychicznych chorych.
Polski model rehabilitacji medycznej
Rehabilitację medyczną według polskiego modelu Degi cechowały cztery przymiotniki: powszechna, wczesna, kompleksowa i ciągła.
1. Powszechność, czyli dostępność dla wszystkich chorych, odnosi się również do pojęcia interdyscyplinarności – rehabilitacja musi obejmować wszystkie dziedziny medycyny.
2. Wczesne zapoczątkowanie – rozumiane jako usprawnianie pacjenta zarówno przed planowym zabiegiem operacyjnym jak i zaraz po zabiegu w postaci ćwiczeń w łóżku (ćwiczeń oddechowych, izometrycznych, biernych, wspomaganych, czynnych). Wczesne zapoczątkowanie jest również istotną podstawą rehabilitacji wszystkich innych, m.in. neurologicznej – po udarach mózgowych.
3. Kompleksowość. Rehabilitacja znacznej części pacjentów ma charakter leczenia funkcjonalnego – zleconej przez lekarza kinezyterapii, oraz zabiegów fizykalnych, po których pacjent odzyskuje sprawność i powraca do funkcjonowania. W przypadku, gdy uraz bądź schorzenie całkowicie zmienia sytuację życiowa chorego należy wprowadzać rehabilitację kompleksową prowadzoną przez zespół) rehabilitacyjny.
Kompleksowa rehabilitacja wiąże się więc z pojęciem interdyscyplinarności, czyli zakłada udział lekarzy różnych specjalności w zależności od potrzeb.
4. Ciągłość. Rehabilitacja ma być nieprzerwana, jednoczasowo ma być prowadzona rehabilitacja medyczna, zawodowa, społeczna. Ciągłości rehabilitacji oznacza również kontynuację leczenia po opuszczeniu ośrodka szpitalnego, czyli rehabilitację środowiskową.
Bibliografia:
Polski model rehabilitacji medycznej zaakceptowany i zalecany przez WHO; Mariusz Lubecki Katedra i Zakład Historii Nauk Medycznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu; Hygeia Public Health 2011, 46(4): 506-515 www.h-ph.pl › pdf › hyg-2011 › hyg-2011-4-506
ptp.org.pl › teksty › Standardy_Zdrowotne
Artykuł został przygotowany przez Sylwię Raciborską – dyplomowanego psychologa, który w każdą środę, w godzinach: 18.00-19.00 prowadzi prywatne, bezpłatne porady psychologiczne na naszej stronie www.stopbarierom.pl
Asertywność – w psychologii jest to termin oznaczający posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz wyrażanie emocji, nie naruszając przy tym praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona praw własnych w sytuacjach społecznych
Asertywność – otwarte wyrażanie siebie: bezpośrednie oraz stanowcze wyrażenie wobec innej osoby swoich myśli, uczuć i przekonań, bez lekceważenia uczuć i poglądów swoich rozmówców.
Asertywność – respektowanie własnych praw i jednocześnie respektowanie praw innych. Postawa asertywna jest zdrowa postawa.
Asertywność – jest umiejętnością nabytą.
Prawa człowieka wiążące się z asertywnością (Król-Fijewska, 1993; Rees, Roderick, 2002):
⎯ prawo do robienia tego, co chcesz — dopóki nie narusza to praw kogoś innego,
⎯ prawo do zachowania godności przez asertywne zachowanie — nawet, jeśli rani to
kogoś innego — dopóty, dopóki Twoje intencje nie są agresywne, lecz asertywne,
⎯ prawo do przedstawiania innym swoich próśb — dopóty, dopóki uznajesz, że druga
osoba ma prawo odmówić,
⎯ prawo do dokonywania wyborów,
⎯ prawo do zmiany,
⎯ prawo do dysponowania swoim czasem, ciałem oraz własnością,
⎯ prawo do wyrażania opinii i przekonań,
⎯ prawo do myślenia dobrze o sobie,
⎯ prawo do informacji,
⎯ prawo do niezależności i nieingerencji ze strony innych,
⎯ prawo do odmowy oraz sprzeciwu,
⎯ prawo do poszanowania ze strony innych,
⎯ istnieją takie sytuacje między ludźmi, w których prawa nie są oczywiste, zawsze
jednak masz prawo do przedyskutowania danej sprawy z drugą osobą i wyjaśnienia jej swojego stanowiska,
⎯ prawo do zachowania się w sposób asertywny lub nieasertywny,
⎯ prawo do korzystania ze swoich praw.
Asertywna obrona granic
Czyli, stopniowa, asertywna reakcja na zachowanie rozmówcy, który naruszył nasz dobrostan. Pięciostopniowa stopniowa skala ochrony granic:
⎯ prośba– wyrażona jasno i wprost, np:. Proszę, abyś nie mówił do mnie podniesionym głosem…
⎯ informacja zwrotna – dotycząca emocji i trudności, jakie prze4ywamy
w związku z zachowaniem partnera: np. Trudno mi się skoncentrować, jak na mnie krzyczysz…
⎯ postawienie granicy– żądanie, sprzeciw – mocne i stanowcze określenie granic kiedy poprzednie kroki nie odniosły skutku np. Nie życzę sobie, aby podnosił na mnie głos…
⎯ zapowiedz sankcji – ostateczny krok w celu
ratowania komfortu psychicznego i zachowania godności. Ważne, aby zapowiedziana sankcja była wykonalna np. Jeśli nie zmienisz sposobu prowadzenia rozmowy, nie Bede się z Toba spotykać…
⎯ wykonanie sankcji (ostateczność) – spełnienie zapowiedzianego kroku.
Asertywna odmowa
Powinna zawierać w sobie trzy następujące elementy:
⎯ słowo nie na początku,
⎯ określenie tego czego nie chce wykonać,
⎯ krótkie i prawdziwe uzasadnienie odmowy:
np. nie zrobię dla Ciebie tej pracy, bo chce w tym czasie wykonać swoja.
Zdarta płyta składa się z dwóch powtarzanych „na okrągło” elementów:
⎯ formuły używanej w asertywnej odmowie np. nie, nie zrobię tego …
⎯ parafrazy, odnoszącej się do tego co mówi partner np. rozumiem, że
ważna sprawa, ale nie zrobię tego …
Konsekwencje gdy wyraźnie i wprost nie stawiamy granicy mówiąc NIE:
⎯ nasi rozmówcy mnie otrzymują jasnej informacji czego odmawiamy i dalej nalegają,
⎯ niewystarczająco dbamy o swoje potrzeby i wtedy czujemy się wykorzystywani (bojąc się tego, możemy wycofać się nadmiernie z kontaktów z innymi ludźmi),
⎯ może nagromadzić się w nas dużo złości, która nie będzie rozładowana w sposób konstruktywny i adekwatny.
Asertywna konfrontacja przekonań
Każdy z nam ma prawo do swojego zdania, opinii, poglądu na dany temat. Nie zawsze musimy się zgodzić z naszym rozmówca.
Schemat rozmowy konfrontującej:
⎯ wyrażenie własnego poglądu np. Moim zdaniem….
_ identyfikacja poglądu partnera np. Czy to oznacza, -e…?
⎯ klaryfikacja poglądu partnera np. Czy dobrze Cię zrozumiałem / zrozumiałam? Chodzi Ci o…..
⎯ podkreślenie różnicy miedzy poglądami – np. Ty uważasz, -e… , a ja uważam, -e…
⎯ klaryfikacja różnicy poglądów, a jeśli nie zadziała to możemy użyć techniki
„zdarta płyta” – powtarzamy różnice w opinii np. Powtarzam Ci, -e mam inne zdanie w tej sprawie.
⎯ zamkniecie dyskusji np. Ty myślisz… , ja uważam to… i zostańmy przy tym.
Bibliografia:
Anita Rawa-Kochanowska, Asertywność — podstawowe zagadnienia, 2003 Polski Uniwersytet Wirtualny
Sylwia Lewandowska-Akhvlediani, ASERTYWNOŚĆ – materiały szkoleniowe III-edycja, Warszawa 2010, Kreatywny Humanista, Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie