Sytuacja na rynku pracy po pandemii sprzyja OzN, ale pracodawcy często nie wiedzą, że ich zatrudnienie nie jest trudne. Kampania w tym pomaga, edukuje pracodawców.
Gospodarka coraz szerzej otwiera się na niepełnosprawnych pracowników, gdyż pracodawcy dostrzegają korzyści z ich zatrudniania. Wciąż jednak wielu przedsiębiorców ma niepotrzebne obawy przed przyjmowaniem ich do pracy. Z czego one wynikają?
Z danych za 2020 rok wynika, że spośród osób z niepełnosprawnością w wieku produkcyjnym, aktywność zawodową wykazywało nieco ponad 29 proc., zaś wskaźnik zatrudnienia był o około 1,5 p.p. niższy. To oczywiście kilka razy niższe liczby niż w przypadku osób zdrowych, tym niemniej trzeba zauważyć, że od wielu lat w Polsce systematycznie rosną wskaźniki aktywności zawodowej OzN. Daleko nam jednak do stanu obserwowanego w wielu państwach zachodnich, gdzie pracuje więcej niż połowa osób z niepełnosprawnością.
Dlatego Fundacja Neuron+ od kilku lat prowadzi akcję na rzecz zatrudniania OzN w ramach szerokiej kampanii informacyjno – edukacyjnej „Stop Barierom”. Ma ona pokazywać niepełnosprawnym, a zwłaszcza pracodawcom możliwości zatrudniania OzN i korzyści, jakie dzięki temu mogą odnieść. To dlatego, że szefowie wielu firm mają opory przed zatrudnianiem pracowników z tej grupy społecznej, bo obawiają się szeregu problemów prawnych i organizacyjnych z tym związanych. Chodzi np. o koszty tworzenia i utrzymania miejsca pracy dla OzN, dodatkowe wydatki na ich opiekę medyczną, rehabilitację. Nie zdają sobie jednak często sprawy z tego, że mogą na te cele uzyskać wsparcie z funduszy publicznych. Brakuje im też wiedzy na temat korzyści dla firmy z zatrudniania niepełnosprawnych pracowników, zwłaszcza teraz w dobie pandemii Covid-19.
– To mit, że OzN mają niskie kwalifikacje, że mogą wykonywać tylko proste prace. Coraz więcej ludzi niewidomych, niesłyszących, poruszających się na wózkach inwalidzkich lub cierpiących na inne schorzenia kończy licea, studia, znają języki obce, a obsługa komputera to dla nich codzienność. Kwalifikacje OzN nie ustępują temu, co mogą zaproponować pracodawcom osoby zdrowe – mówi prof. Janusz Kocki, przewodniczący Rady Naukowej Fundacji Neuron+
Na stronie stopbarierom.pl zamieszczono szereg informacji i porad dla pracodawców zainteresowanych zatrudnianiem OzN. Można się z nich dowiedzieć, jakie warunki trzeba spełnić, aby zatrudnić niepełnosprawnego pracownika i na jaką pomoc finansową, prawną może liczyć w takiej sytuacji firma. Warto też zapoznać się katalogiem dobrych praktyk dla pracodawców: dowiedzą się oni jak należy w firmie traktować OzN, jak budować prawidłowe relacje z nimi oraz między zdrowymi i niepełnosprawnymi pracownikami. Wszystko po to, aby niepełnosprawni czuli się pełnoprawnymi pracownikami i wykonywali swoje zadania z największą wydajnością.
– Fundacja Neuron+ badała opinie pracodawców na temat zatrudnienia pracowników z niepełnosprawnościami. I wynika z nich jeden generalny wniosek, że zdecydowana większość pracodawców ocenia to bardzo pozytywnie i radziliby innym firmom zatrudnianie OzN. Tylko kilka procent badanych odradzałoby to innym przedsiębiorcom. To najlepiej udowadnia, że warto zatrudnić osoby z niepełnosprawnością – podkreśla prof. Janusz Kocki.
III edycja ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej STOP Barierom – STOP Covid na rzecz osób z niepełnosprawnością jest realizowana dzięki dofinansowaniu ze środków: Fundacji ORLEN, Fundacji PKO Banku Polskiego, Fundacji KGHM Polska Miedź, Totalizatora Sportowego Sp. z o.o.,
Fundacji Agencji Rozwoju Przemysłu, Fundacji BGK im. J.K. Steczkowskiego, Fundacji Polskiego Funduszu Rozwoju
Kodeks dla pracodawcy
Fundacja Neuron + opracowała Kodeks Dobrych Praktyk na rynku pracy na rzecz osób z niepełnosprawnościami (OzN). Jego stosowanie przez pracodawców znacznie poprawiłoby funkcjonowanie OzN w firmach i byłoby też korzystne dla zatrudniających ich przedsiębiorstw i instytucji.
Osoby z niepełnosprawnością aktywne zawodowo są objęte ochroną przez polskie prawo, ale ich sytuacja w miejscu pracy jest zależna bardziej od relacji międzyludzkich niż ustawowych zapisów. Brakuje jednak wskazówek, poradników dla pracodawców w jaki sposób należy traktować OzN i te lukę stara się wypełnić kodeks opracowany przez Fundację Neuron+.
Kodeks Dobrych Praktyk to inaczej zbiór norm regulujących funkcjonowanie niepełnosprawnych pracowników w przedsiębiorstwach, urzędach, szkołach, fundacjach, stowarzyszeniach i w wielu innych podmiotach, gdzie OzN znajdują zatrudnienie. Dotyczą one różnych aspektów i etapów funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością w firmie, począwszy od procesu rekrutacji, przez organizację stanowiska pracy, integrację z załogą, szkolenia, rehabilitację po sprawy związane z wynagradzaniem i awansem zawodowym.
Kodeks zawiera kilkadziesiąt szczegółowych zasad, które pomogą pracodawcom i innym pracownikom uniknąć problemów związanych choćby z kwestiami zachowania wobec OzN w codziennych sytuacjach w miejscu pracy. Inaczej bowiem trzeba podchodzić do osób, które poruszają się na wózkach inwalidzkich, a inaczej do tych, które mają problemy ze wzrokiem lub słuchem. Trzeba np. pozbywać się postaw stereotypowych wobec niepełnosprawnych i taktować jak każdego innego pracownika ze wszystkimi przynależnymi mu prawami i obowiązkami. Chodzi generalnie o to, że kodeks podpowiada pracodawcom, jakie działania powinni podejmować, żeby zapewnić dobre warunki pracy i życia osobom z niepełnosprawnościami. Wielu przedsiębiorców nie zdaje sobie bowiem nawet sprawy z tego, jakie potrzeby mogą mieć w pracy OzN, a jakie działania są wobec nich niepotrzebne, jeśli są to osoby samodzielne życiowo, czy w pełni sprawne intelektualnie. I nie chodzi tylko o elementarny zakaz dyskryminacji, ale przede wszystkim o to, żeby docenić fakt, iż osoby z niepełnosprawnością są w pełni wartościowymi, wydajnymi pracownikami.
– Kodeks pracy czy ustawy regulujące zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami tylko częściowo załatwiają problem zapewnienie OzN dobrych warunków w miejscu pracy. Prawo nie jest w stanie wszystkiego uregulować, często prawo nie nadąża za zmieniającymi się warunkami gospodarczymi i społecznymi wpływającymi na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Wiele zależy więc od nastawienia pracodawców, którzy z kolei mimo dobrej woli często nie wiedzą, jak postępować z niepełnosprawnymi pracownikami, jak zorganizować im miejsce pracy. Kodeks Dobrych Praktyk na pewno im pomoże w budowaniu dobrych relacji osób z niepełnosprawnościami z innymi pracownikami – uważa prof. Janusz Kocki, przewodniczący Rady Naukowej Fundacji Neuron+.
Trzeba podkreślić, że kodeks opracowany przez Fundację Neuron+ nie jest zamkniętą pracą, gdyż katalog działań w nim zawarty powinien być stopniowo rozszerzany. To dlatego, że pewne działania, jakie należy jeszcze podejmować w firmach na rzecz OzN, będzie podpowiadać życie, praktyka w zakładach pracy. Ponadto rynek pracy, systemy zarządzania pracownikami, nowe technologie będą narzucać zmiany i korekty w kodeksie. Dlatego Fundacja Neuron+ w przyszłości będzie przygotowywać nowe wersje Kodeksu Dobrych Praktyk.