Artykuł został przygotowany przez Sylwię Raciborską – dyplomowanego psychologa, który w każdą środę, w godzinach: 18.00-19.00 prowadzi prywatne, bezpłatne porady psychologiczne na naszej stronie www.stopbarierom.pl.
Rehabilitacja psychologiczna – specjalistyczne świadczenie zdrowotne polegające na złożonym ciągu oddziaływań psychologicznych i zastosowaniu programów ćwiczeń, dostosowanych do specyficznych trudności pacjenta. Działania te służą rozwijaniu lub przywracaniu sprawności i aktywności życiowej chorych z rozmaitymi dysfunkcjami ośrodkowego układu nerwowego.
Rehabilitacja psychologiczna – polega na udzieleniu osobie niepełnosprawnej pomocy w pokonywaniu oporów psychicznych związanych z niepełnosprawnością oraz w przystosowaniu się do otoczenia. Warunkiem niezbędnym do efektywnego przebiegu kompleksowej rehabilitacji są: akceptacja, motywacja, aktywna postawa, realna ocena swoich możliwości, adaptacja do życia, wypracowanie nowego planu życiowego, psychoterapia, ergoterapia (terapia zajęciowa ; muzykoterapia, psychorysunek, biblioterapia, choreoterapia).
Dlaczego rehabilitacja psychologiczna jest ważna?
Rehabilitacja psychologiczna – jej oddziaływania służą przywracaniu psychicznych czynności, usprawnianiu działania, zwiększaniu aktywności życiowej osoby niepełnosprawnej, poprawie jakości jej życia.
Rehabilitacja psychologiczna towarzyszy leczeniu oraz innym rehabilitacyjnym działaniom, może też być działaniem odbywającym się etapami.
Rehabilitacja psychologiczna – cele
Celem psychologicznych rehabilitacyjnych działań jest doprowadzenie do możliwie największej poprawy w zakresie sprawności psychicznych chorych.
Polski model rehabilitacji medycznej
Rehabilitację medyczną według polskiego modelu Degi cechowały cztery przymiotniki: powszechna, wczesna, kompleksowa i ciągła.
1. Powszechność, czyli dostępność dla wszystkich chorych, odnosi się również do pojęcia interdyscyplinarności – rehabilitacja musi obejmować wszystkie dziedziny medycyny.
2. Wczesne zapoczątkowanie – rozumiane jako usprawnianie pacjenta zarówno przed planowym zabiegiem operacyjnym jak i zaraz po zabiegu w postaci ćwiczeń w łóżku (ćwiczeń oddechowych, izometrycznych, biernych, wspomaganych, czynnych). Wczesne zapoczątkowanie jest również istotną podstawą rehabilitacji wszystkich innych, m.in. neurologicznej – po udarach mózgowych.
3. Kompleksowość. Rehabilitacja znacznej części pacjentów ma charakter leczenia funkcjonalnego – zleconej przez lekarza kinezyterapii, oraz zabiegów fizykalnych, po których pacjent odzyskuje sprawność i powraca do funkcjonowania. W przypadku, gdy uraz bądź schorzenie całkowicie zmienia sytuację życiowa chorego należy wprowadzać rehabilitację kompleksową prowadzoną przez zespół) rehabilitacyjny.
Kompleksowa rehabilitacja wiąże się więc z pojęciem interdyscyplinarności, czyli zakłada udział lekarzy różnych specjalności w zależności od potrzeb.
4. Ciągłość. Rehabilitacja ma być nieprzerwana, jednoczasowo ma być prowadzona rehabilitacja medyczna, zawodowa, społeczna. Ciągłości rehabilitacji oznacza również kontynuację leczenia po opuszczeniu ośrodka szpitalnego, czyli rehabilitację środowiskową.
Bibliografia:
Polski model rehabilitacji medycznej zaakceptowany i zalecany przez WHO; Mariusz Lubecki Katedra i Zakład Historii Nauk Medycznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu; Hygeia Public Health 2011, 46(4): 506-515 www.h-ph.pl › pdf › hyg-2011 › hyg-2011-4-506
ptp.org.pl › teksty › Standardy_Zdrowotne
Artykuł został przygotowany przez Sylwię Raciborską – dyplomowanego psychologa, który w każdą środę, w godzinach: 18.00-19.00 prowadzi prywatne, bezpłatne porady psychologiczne na naszej stronie www.stopbarierom.pl.
Co to jest depresja?
W medycznym ujęciu „depresja” odnosi się do wielu symptomów psychopatologicznych, z których smutek (obniżenie samopoczucia psychicznego, wielokrotnie z poczuciem „przygniecenia” przez kłopoty codziennego życia) jest jednym z najistotniejszych, jednak nie jedynym.
Medyczne znaczenie oznacza zespół objawów. Mówimy o zespole (zaburzeniu) depresyjnym. Przewlekłemu, ciągle utrzymującemu się smutkowi towarzyszy spadek zdolności przeżywania przyjemności, negatywny wzorzec myślenia (pesymizm), obniżenie aktywności życiowej, zaburzenia życia intymnego oraz czynności wegetatywnych. Współwystępowanie tych różnych (oraz jeszcze innych) objawów w adekwatnym natężeniu oraz przez odpowiednio długi czas umożliwia diagnozę zespołu depresyjnego.
Objawy depresji
Możne wyróżnić trzy kategorie objawów, jakie przejawia depresja: psychologiczne, biologiczne oraz mieszane.
Do psychologicznych objawów depresji można zaliczyć: smutek, rozpacz, niską samoocenę, apatię, problemy w relacjach z ludźmi, poczucie winy, negatywne myślenie (zakłócenia poznawcze) oraz myśli samobójcze.
Do biologicznych objawów zalicza się zaburzenia snu, zaburzenia apetytu, zanik popędu seksualnego, zmęczenie i brak siły, niezdolność do odczuwania przyjemności (anhedonia), zmiany hormonalne oraz występowanie w rodzinie depresji, alkoholizmu, zaburzeń łaknienia albo samobójstw.
Inne objawy psychologiczne oraz biologiczne, które mogą występować w depresji mieszanej: trudności z koncentracją uwagi oraz zaburzenia pamięci krótkotrwałej, hipochondria, nadużywanie alkoholu albo środków psychotropowych, nadwrażliwość emocjonalna, gwałtowne wahania nastroju, niepokój, napady paniki.
Sposoby leczenia depresji
Cele oddziaływania psychologicznego w depresji:
– wytłumaczenie istoty choroby;
– informacja o możliwościach oraz procesie leczenia;
– zapewnienie wsparcia oraz poczucia bezpieczeństwa;
– przeciwdziałanie próbom samobójczym;
– wsparcie w rozwiązywaniu kłopotów życiowych;
– wspieranie członków rodziny w udzielaniu pacjentowi wsparcia;
– wsparcie w pokonywaniu kłopotów życiowych sprzyjających depresji.
Psychoterapia depresji opiera się nie tylko na rozwiązywaniu kłopotów każdego dnia, ale również na rozwijaniu określonych zdolności oraz postaw. W terapii poznawczo-behawioralnej wymagana jest współpraca ze strony chorego. Oznaczy to, że musi on zgodzić się na zmiany we własnej psychice oraz potraktować je jako pracę do realizowania.
Psychoterapia i leki przeciwdepresyjne są najczęściej stosowanymi metodami leczenia depresji. Obie metody się nie wykluczają.
Nie należy się bać leczenia depresji lekami przeciwdepresyjnymi.
Do niefarmakologicznych procedur leczenia depresji kwalifikują się również:
– głębokie pobudzanie mózgu;
– pobudzanie nerwu błędnego;
– pozbawienie snu.
Bibliografia:
Bilikiewicz A., Landowski J., Radziwiłłowicz P., Psychiatria Repetytorium, Wydanie II poprawione i uzupełnione, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
Heitzman J. (red. nauk.), Psychiatria Podręcznik dla studentów medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
Kasper S., Depresje Rozpoznanie i leczenie, Wydanie II, Springer PWN, Warszawa 1995.
Preston J., pokonać depresję, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdański 2005.
Rajtar-Cynke G. (red. nauk.), Farmakologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.