Artykuł został przygotowany przez Sylwię Raciborską – dyplomowanego psychologa, który w każdą środę, w godzinach: 18.00-19.00 prowadzi prywatne, bezpłatne porady psychologiczne na naszej stronie www.stopbarierom.pl.

Co to jest afazja?

Afazja – to grupa objawów spowodowanych częściowym lub całkowitym uszkodzeniem struktur mózgowych. Afazja (zaburzenie afatyczne)- stanowi nabyte zaburzenie mowy, polegające na całkowitej utracie tworzenia i/lub rozumienia języka mówionego i pisanego. Afazja może polegać na zniesieniu tworzenia mowy lub utraty umiejętności jej rozumienia.

Jakie są przyczyny powstania afazji?

Przyczyną zaburzeń afatycznych jest zakłócenie pracy mózgu. Może ono powstać nagle, jak w przypadku udaru czy urazu głowy, lub być spowodowane procesem, który trwa od dłuższego czasu, kiedy na przykład rosnący guz uciska obszary zawiadujące mową. Winne mogą być również choroby zwyrodnieniowe obejmujące ośrodkowy układ nerwowy, a nawet zatrucia toksynami.

Urazy czaszkowo-mózgowe

Urazy głowy są najczęstszą przyczyną zgonów oraz niepełnoprawności. Urazy głowy powstają podczas wypadków komunikacyjnych, następnie w wyniku obrażeń doznanych w czasie bójek, podczas jazdy na rowerze czy nartach bez kasku oraz w efekcie upadków z wysokości: ze schodów czy z drabiny. Na skutek urazu mogą zostać uszkodzone te obszary mózgu, które warunkują prawidłową komunikację.

Udar mózgu

Udar mózgu, potocznie nazywany jest wylewem. Udar mózgu w Polsce jest jedną z głównych przyczyn niesprawności po 40. roku życia. Nadciśnienie, cukrzyca, migotanie przedsionków, palenie papierosów, praca pod presją, nieludzkie czasem tempo i wszechobecny stres powodują, że coraz częściej na oddziały udarowe trafiają osoby również przed 40 rokiem życia. Przyczyną udaru są zaburzenia krążenia krwi w mózgu. W 80% przypadków udar mózgu wywołany jest niedokrwieniem, czyli zamknięciem naczynia doprowadzającego krew do mózgu, a w 20% – krwotokiem, czyli wylewem krwi do mózgu bądź do przestrzeni pomiędzy mózgiem a czaszką. Jedne i drugie udary najczęściej powodują afazję, czyli zaburzenia komunikacji.

Zmiany w mózgu

Afazja może być również spowodowana guzem umiejscowionym w mózgu. Chodzi tu nie tylko o nowotwór – każda powstała w mózgu obca struktura, która się rozwija, może uciskać tkankę mózgową i w ten sposób zaburzać sprawne komunikowanie się chorego. Afazja występuje u chorych z chorobą Alzheimera albo chorobą Picka. Przyczyną afazji są procesy neurodegeneracyjne zachodzące w mózgu: najpierw powodują one trudności ze znalezieniem właściwych słów, a z czasem zaburzenia rozumienia oraz płynności mowy. W tych przypadkach mówimy o pierwotnej afazji postępującej, która stopniowo odbiera coraz więcej możliwości komunikowania się ze światem.

Toksyny

Afazję może też wywołać zatrucie toksynami, na przykład alkoholem metylowym, narkotykami, tlenkiem węgla, chemikaliami. Substancje mogą uszkodzić mózg i w ten sposób wywołać trwałe zaburzenia komunikacji.

Klasyfikacja afazji

Afazja jest klasyfikowana według ogólnego podziału:

• motoryczna (zamiennie: ruchowa);

• sensoryczna (zamiennie: czuciowa);

• mieszana (dotyczy pacjentów z zaburzeniami nadawania i odbierania mowy);

• nominacyjna (w przypadku osób z trudnościami z aktualizowaniem nazw);

• całkowita (zamiennie: totalna; gdy chory niemal całkowicie ma zniesioną zdolność rozumienia i mówienia).

Leczeni afazji

Ustalenie przyczyny afazji stanowi priorytet, gdyż od tego uzależnione jest dalsze postępowanie terapeutyczne. Leczenie zaburzeń mowy opiera się, więc na terapii choroby podstawowej. Często afazja wycofuje się po ustąpieniu jej przyczyny w wyniku prawidłowego leczenia. Czasami jednak zaburzenia afatyczne utrzymują się dłużej i wymagają kontroli i rehabilitacji. Konieczna jest terapia logopedyczna. U większości pacjentów daje ona bardzo dobre rezultaty i chory poprawia sposób wymowy czy też uczy się na nowo słów i ich sensu.

Bibliografia:

KATARZYNA WNUKOWSKA, ABC Afazja, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2012. http://www.medonet.pl/zdrowie,afazja—definicja-i-objawy,artykul,1726060.html https://wylecz.to/uklad-nerwowy-i-psychiatria/zaburzenia-mowy-afazja/