Czym jest ubezpieczenie zbiorowe?

Zgodnie z definicją grupowe (zbiorowe) ubezpieczenie na życie to polisa grupowa oferowana w ramach umowy z pracodawcą. Osoby zatrudnione w danej firmie mogą przystąpić do umowy ubezpieczenia grupowego na z góry ustalonych warunkach. Składka grupowego ubezpieczenia na życie jest równa dla wszystkich pracowników, niezależnie od wieku i stażu pracy w tym miejscu. Ubezpieczenia grupowe dla firm to polisa przeznaczona wyłącznie dla osób zatrudnionych. Stroną umowy ubezpieczenia jest pracodawca lub organizacja związkowa, która przekazuje składkę zakładowi ubezpieczeń.

Co do zasady do ubezpieczenia grupowego mogą przystępować jedynie pracownicy. Jeśli jednak ubezpieczyciel przewiduje taki wariant, ubezpieczeniem grupowym można objąć również wykonawcę zlecenia. Musi on jednak wyrazić zgodę na potrącanie składki ubezpieczeniowej.

Ubezpieczenie grupowe może być finansowane zarówno przez pracodawcę, jak i przez pracownika. Jeżeli składki finansowane są w części przez pracodawcę, wtedy zazwyczaj ta część ubezpieczenia podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wysokość tej składki stanowi również podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Jeśli to pracodawca płaci za ubezpieczenie grupowe w zakładzie pracy, jest w nim ubezpieczającym. Jeśli ubezpieczenie grupowe finansowane jest przez pracownika, składka za ubezpieczenie grupowe pracowników potrącana jest z wynagrodzenia.

Umowa grupowego ubezpieczenia pracowników na życie to tzw. umowa zawierana na cudzy rachunek (regulowanej w art. 808 kc). W konsekwencji to pracodawca obciążony jest odpowiedzialnością za ubezpieczenie grupowe (zobowiązaniem płatniczym w postaci składki), nawet jeśli ciężar jej finansowania ponoszą pracownicy, którzy akceptując warunki ubezpieczenia, wyrażają jednocześnie zgodę na jej potrącanie z ich wynagrodzenia.

Każda taka polisa składa się z dwóch elementów:

• umowy podstawowej,
• umów dodatkowych.

Zakres ubezpieczenia może zostać poszerzony o umowy dodatkowych ubezpieczeń grupowych, np.:

• leczenie szpitalne następstw nieszczęśliwego wypadku (np. wypadek w drodze do pracy – ubezpieczenie grupowe NNW), pobyt w szpitalu
• leczenie w przypadku ciężkiej choroby (ubezpieczenie grupowe chorobowe),
• gwarancję świadczeń w przypadku szczęśliwego zdarzenia, jakim są w przypadku ubezpieczeń grupowych a urodziny dziecka osoby ubezpieczonej (dotyczy ubezpieczeń pracowniczych) – tzw. ubezpieczenie grupowe rodzinne.

Do ubezpieczeń pracowniczych oferowane są także różnego rodzaju dodatki, które mają pomóc pracownikowi w szybkim powrocie do zdrowia, np. pakiety medyczne, karty apteczne czy tzw. usługi asystenta (m.in. domowa opieka pielęgniarki, dostarczenie leków, transport medyczny itp.). Zawarcie przez pracodawcę umowy na o tzw. ubezpieczenie grupowe pracowników, nie zwalnia go z obowiązku wypłaty całej odprawy pośmiertnej.

Ubezpieczenie grupowe (zbiorowe, dodatkowe) nie jest obowiązkowe. Może je zawrzeć pracownik firmy (tzw. grupa zamknięta), albo osoba indywidualna bezpośrednio u ubezpieczyciela (tzw. otwarte ubezpieczenia grupowe, do których każdy może przystąpić).

W przypadku ubezpieczeń dobrowolnych, a ubezpieczenie grupowe (zbiorowe) takim jest, przepisy nie nakładają na zakład ubezpieczeń obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia. – Ta sfera stosunków zobowiązaniowych podlega wyrażonej w art. 353 (1) k.c. zasadzie swobody umów, zgodnie z którą strony zawierające umowę mogą dowolnie ją ukształtować, byleby jej postanowienia były zgodne z prawem. Istnieje także swoboda wyboru strony umowy, o ile tylko wybór ten nie jest oparty na płci, rasie, pochodzeniu etnicznym lub narodowości. Nie są mi znane ogólne warunki umów, które zawierałyby postanowienia zakazujące objęcia ubezpieczeniem osób z niepełnosprawnością, co nie wyklucza jednak funkcjonowania takowych – w takim przypadku z pewnością wskazane byłoby szczegółowe przeanalizowanie warunków tego ubezpieczenia