Niepełnoprawność w liczbach

Liczba osób z niepełnosprawnością stale wzrasta. Jest wiele przyczyn tego zjawiska, a pomimo rozwoju medycyny będzie się ono nasilać. Osoby dotknięte niepełnosprawnością, mimo coraz większych możliwości ratowania życia, jakie posiada wspomniana współczesna medycyna, nie zawsze będą mogły uzyskać stan zadowalający, po przebytym urazie lub chorobie. Przyczyną niepełnosprawności są we współczesnym świecie także choroby społeczne i zawodowe, występujące coraz częściej zarówno na skutek urbanizacji, jak i industrializacji. Kolejną przyczyną wzrastającej liczby osób z różnymi ograniczeniami jest rozwój cywilizacyjny, który poprawiając warunki bytowania i wydłużając życie osób w podeszłym wieku, nie może jednocześnie zagwarantować im zachowania pełnej sprawności.⁷

Według wyników kwartalnego reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), prowadzonego przez GUS od 1992 roku, liczba osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej, od 2002 roku systematycznie spadała i w 2009 roku wynosiła 3,5 mln (dokładnie 3 506 tys.). Według danych BAEL przeliczonych w oparciu o nowe bilanse ludności po NSP 2011, liczba osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej w 2014 roku kształtowała się na poziomie 3,3 mln osób (dokładnie 3 272 tys.). Oznacza to, że 10,6% ludności w wieku 15 lat i więcej, posiadało prawne orzeczenie niepełnosprawności. Liczba osób niepełnosprawnych prawnie, w wieku produkcyjnym, wynosiła średnio-rocznie 1 901 tys., co stanowiło 8,4% ludności w tym wieku. Zmianę struktury osób niepełnosprawnych według stopnia niepełnosprawności, można zaobserwować, porównując dane dotyczące udziału osób o określonych stopniach niepełnosprawności w populacji osób niepełnosprawnych prawnie ogółem, w latach 2002 – 2014.

Najczęstszą przyczynę niepełnosprawności stanowiły schorzenia układu krążenia, narządów ruchu oraz schorzenia neurologiczne. Relatywnie niższy udział procentowy osób z uszkodzeniami narządu wzroku i słuchu, z chorobą psychiczną i upośledzeniem umysłowym w zbiorowości osób niepełnosprawnych, dotyczy jednak tysięcy osób o obniżonej sprawności w codziennym funkcjonowaniu, a zatem i wymagających szczególnego podejścia w edukacji, na rynku pracy i w życiu codziennym.⁸

Powstaje pytanie,
jakie miejsce zajmują osoby z niepełnosprawnością w polityce społecznej naszego kraju?

W końcu 2018 r. większość osób niepełnosprawnych pracowała w sektorze prywatnym (78,1%). Ponad połowa osób niepełnosprawnych pracowała w sekcji Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca (114,3 tys.) lub w sekcji Przetwórstwo przemysłowe (84,7 tys.).⁹

Ważne, by pamiętać, że osoby niepełnosprawne, to wciąż nieodkryta grupa pracowników na rynku pracy. Warto zauważyć, że nie chodzi tylko o dane liczbowe i orzeczenie o niepełnosprawności, nawet nie o aktywizację zawodową. Najważniejsze jest kształtowanie autonomii, którą umożliwia praca zawodowa.

Niezależnie od danych liczbowych, warto pamiętać, że w starzejącym się społeczeństwie, niepełnosprawność jest tylko kwestią czasu.

To wyzwanie także dla pracodawców, którzy powinni inwestować w zatrudnienie, szkolenia i rozwój starszych, doświadczonych pracowników.

7. Por. Kirenko J.(2007) Indywidualna i społeczna percepcja niepełnosprawności. Lublin: Wydawnictwo UMCS. s.5.
9. Por. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/osoby-niepelnosprawne-w-2018-roku,24,1.html