do listy
Orzeczenia o niepełnosprawności
Wybierz interesujący Ciebie temat
Orzeczenia o niepełnosprawności informacje ogólne
W naszym systemie obowiązują trzy rodzaje orzeczeń, które nadają osobie wnioskującej urzędowy status osoby niepełnosprawnej i stanowią podstawę do przyznawania jej wszelkich świadczeń finansowych, jak również do korzystania przez nią z różnego rodzaju ulg, uprawnień i przywilejów, które na podstawie odrębnych przepisów przysługują w Polsce osobom niepełnosprawnym. Orzeczenia te wystawiane są przez wojewódzkie i powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności.
Wojewódzkie i powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności wydają 3 rodzaje orzeczeń:
- Orzeczenie o niepełnosprawności (dotyczy osób, które nie ukończyły 16 roku życia);
- Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (dotyczy osób powyżej 16 roku życia);
- Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień (dotyczy osób które już posiadają ważne orzeczenia o niepełnosprawności, w przypadku osób do lat 16 i ważne orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, w przypadku osób powyżej 16 lat).
Postępowanie orzecznicze, mające na celu ustalenie niepełnosprawności i stopnia niepełnosprawności, jest zespołowe i dwuinstancyjne. Oznacza to, że w skład zespołu ds. orzekania jest co najmniej dwóch specjalistów, w tym jeden lekarz, który sprawuje funkcję przewodniczącego składu orzekającego. Drugim członkiem zespołu może być pedagog, psycholog, pracownik socjalny, doradca zawodowy albo inny lekarz.
Orzeczenie o niepełnosprawności
Pierwszym krokiem do skutecznego ubiegania się o wszelkiego rodzaju świadczenia przysługujące z tytułu niepełnosprawności, jest otrzymanie tzw. “orzeczenia o niepełnosprawności”.
O niepełnosprawności orzekają:
- Powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja;
- Wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja.
Spis wojewódzkich i powiatowych zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności:
Wykaz wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności
Wykaz powiatowych zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności
Osoby poniżej 16. roku życia
Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodujących konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Niepełnosprawność dziecka orzeka się na czas określony, nie dłuższy niż do ukończenia 16. roku życia. O długości okresu na jaki wydaje się orzeczenie o niepełnosprawności, decyduje ocena możliwości poprawy funkcjonowania dziecka. Orzeczenie o niepełnosprawności wydaje się na wniosek złożony do powiatowego/miejskiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności przez przedstawiciela ustawowego dziecka.
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności
W obowiązującym systemie, wysokość wszelkich świadczeń i ulg jak również przysługujący rodzaj uprawnień i przywilejów dedykowanych osobom niepełnosprawnym, zależą od stopnia ich niepełnosprawności (w przypadku osób powyżej 16. roku życia).
Przy orzekaniu o niepełnosprawności u osób powyżej 16. roku życia, wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności:
– znaczny, który obejmuje osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagające, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji;
– umiarkowany, który obejmuje osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych;
– lekki, który obejmuje osoby o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub osoby mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, które dają się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień
Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się osobie, która ukończyła 16. rok życia i posiada jedno z następujących orzeczeń:
- ważne orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
- całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji;
- niezdolności do samodzielnej egzystencji;
- całkowitej niezdolności do pracy;
- częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania.
- ważne orzeczenie organu rentowego (ZUS, MSWiA, MON), wydane przed dniem 1 stycznia 1998 r. o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów.
- ważne orzeczenie KRUS o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wydane przed dniem 1 stycznia 1998 r.
Jak otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?
W celu otrzymania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności należy złożyć w Powiatowym Zespole do spraw Orzekania o Niepełnosprawności:
- wypełniony i czytelnie podpisany wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, wydane na potrzeby zespołu do spraw orzekania o Niepełnosprawności, wystawione przez lekarza rodzinnego lub specjalistę (zaświadczenie ważne jest przez 30 dni od daty jego wystawienia);
- poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię posiadanej dokumentacji medycznej (takiej jak: historia choroby, karta informacyjna leczenia szpitalnego, wyniki badań diagnostycznych, konsultacje specjalistyczne, opinie psychologiczne itp.);
- inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności, np: kserokopie uprzednio wydanych orzeczeń.
Jak otrzymać orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień?
W celu otrzymania orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień należy złożyć w Powiatowym Zespole do spraw Orzekania o Niepełnosprawności:
- wypełniony i czytelnie podpisany wniosek (o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień);
- poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię posiadanej dokumentacji medycznej (takiej jak:: historia choroby, karta informacyjna leczenia szpitalnego, wyniki badań diagnostycznych, konsultacje specjalistyczne, opinie psychologiczne itp.);
- orzeczenie o niepełnosprawności (w przypadku osób do 16 roku życia) i orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (w przypadku osób powyżej 16. Roku życia), lub orzeczenie o niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 5 i 62 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
- inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie wskazań do ulg i uprawnień.
Sposób składania wniosków
Wszelkie dokumenty oraz wnioski należy złożyć bezpośrednio w siedzibie lokalnego, powiatowego lub miejskiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności lub za pośrednictwem poczty tradycyjnej, przesyłając wymienione dokumenty na adres zespołu w powiecie/miejscowości zamieszkiwanej przez osobę wnioskującą.
Jeśli składamy niepoświadczoną za zgodność z oryginałem kserokopię dokumentacji medycznej, należy mieć ze sobą (do wglądu), oryginały powyższej dokumentacji.
W przypadku listownego przesłania dokumentów, oryginały dokumentacji medycznej należy obowiązkowo zabrać na komisję (do wglądu).
Jeżeli nasza dokumentacja medyczna okaże się niewystarczająca do wydania orzeczenia o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień, przewodniczący zespołu zawiadamia pisemnie osoby zainteresowane lub przedstawiciela ustawowego, o konieczności uzupełnienia dokumentacji oraz wyznacza termin złożenia brakującej dokumentacji z pouczeniem, że nieuzupełnienie jej w określonym terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.
Podstawy prawne
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2015r., poz.1110)
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 01 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób do 16 roku życia (Dz. U. z 2002 r., Nr 17, poz. 162 z późn. zm.).
Ważność orzeczeń
31 marca 2020 r. weszła w życie ustawa, która określa, o ile i w jakich przypadkach przedłużone zostaną orzeczenia, których ważność skończyła się lub dobiega końca.
Zgodnie z nowymi przepisami:
1. jeśli ważność orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, wydanego na czas określony, upłynęła w terminie do 90 dni przed wejściem w życie ww. ustawy, to zachowuje ono ważność (pod warunkiem złożenia w tym terminie kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia) do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (nie dłużej jednak niż do dnia wydania nowego orzeczenia) – termin 90 dni liczy się wstecz od 8 marca 2020 r. czyli obejmuje orzeczenia, których ważność upłynęła od 9 grudnia 2019 r. do 8 marca 2020 r.;
2. jeśli ważność orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, wydanego na czas określony, upływa po wejściu w życie tej ustawy, to zachowuje ono ważność do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (nie dłużej jednak niż do dnia wydania nowego orzeczenia) – wskazany termin upływu ważności orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności należy liczyć od 8 marca 2020 r.;
3. w związku z zachowaniem ważności orzeczeń na powyższych warunkach, także karty parkingowe zachowują ważność do 60 dni od dnia odwołania
stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (nie dłużej jednak niż do dnia wydania nowego orzeczenia);
4. także karty parkingowe wydane placówkom zachowują ważność do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii;
5. jeśli od kończącego się orzeczenia uzależniona była wydana wcześniej decyzja przyznająca świadczenie z pomocy społecznej, to okres wskazany w decyzji także ulega przedłużeniu tak jak orzeczenie (nie wymaga to wywiadu środowiskowego);
6. jeśli ważność orzeczenia o niezdolności do pracy lub samodzielnej egzystencji upływa podczas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo 30 dni po ich odwołaniu, zachowuje ono ważność przez kolejne 3 miesiące od dnia upływu terminu jego ważności (w przypadku złożenia wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres przed upływem terminu ważności tego orzeczenia) – przepis ten wchodzi w życie nie z dniem ogłoszenia ww. ustawy (tj. 31 marca 2020 r.), lecz z mocą wsteczną, tj. z dniem 8 marca 2020 r.;
7. także prawo do świadczeń uzależnionych od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji ulega wydłużeniu do końca miesiąca kalendarzowego, w którym upłynie wydłużony termin ważności tego orzeczenia (bez konieczności wydania w tej sprawie decyzji) – przepis ten wchodzi w życie nie z dniem ogłoszenia ww. ustawy (tj. 31 marca 2020 r.), lecz z mocą wsteczną, tj. z dniem 8 marca 2020 r.;
8. podobnie wydłużeniu ulega także termin ważności m. in. legitymacji emeryta-rencisty;
9. powyższe zasady dotyczące orzeczeń o niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji mają zastosowanie także w stosunku do orzeczeń, których termin ważności upłynął przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli wniosek o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres został złożony przed upływem terminu ważności tego orzeczenia i nowe orzeczenie nie zostało wydane przed dniem wejścia w życie ustawy – przepis ten wchodzi w życie nie z dniem ogłoszenia
ww. ustawy (tj. 31 marca 2020 r.), lecz z mocą wsteczną, tj. z dniem 8 marca 2020 r.